Albert Vataj

Një homazh në përvjetorin e shkrimtarit të madh shqiptar Martin Camaj, që nuk u kthye kurrë në vendin e tij të origjinës. Studiuesi Behar Gjoka bën një ekskursion në veprën e tij duke kërkuar atë fillin lidhës të nivelit të lartë, që ofroi ai në mungesën fizike për letërsinë shqipe... Nga Ben Andoni Juve se fundi po mbaroni studimin e fundit, që lidhet me krijimtarinë e Martin Camajt. A mendoni se ka akoma hapësirë për studiuesit që të lundrojnë në veprën e tij? “Libri ‘Rikthimi i Martin Camajt’, ka në qendër të analizës dhe shqyrtimit krijimtarinë e gjerë dhe përplot laryshi të Camajt, pra duke përfshirë poezinë, e gjithëpranuara nga leximet dhe studimet letrare, prozën, më shumë të shqyrtuar në pista përtej teksteve, si dhe dramatikën, pothuajse të heshtur. Mendoj, se  hapësira e leximit, shqyrtimit dhe interpretimit të veprës letrare të shkrimtarit, ende është në fillesat e veta, dhe duke qenë kështu, gjithnjë simbas idesë sime të njohjes së teksteve, jemi në fill

Se Shkreli, shkruante ngadalë,më mësoi koha që banonim bashkë. Azemi në zgjim ka qenë i hershëm. Çdo mëngjes, shkruante me makinë shkrimi, mendimet e natës. E bëre një libër, i thashë në një mëngjes të vonshëm timin. "Jo nuk është libër, është veç një poezi". Azem Shkreli jetonte shpejt, dhe shkruante ngadalë. Kam dy njohje me të. E para: si fëmijë, kur sapo kisha nisur t'i lidh shkronjat, në shkollën e fshatit Bogë të Rugovës. Aty mes librave e njoha në fjalë, në vargje. Nga të gjithë autorët e tjerë që mësonim në shkollë, tek Azemi preknim gjunjët dhe gjurmët tona. Shikonim vetën tonë në fërkime vargjesh me gurë, me kroje, me lugje, me male...E dyta; si i rritur në Prishtinë, kur isha student, aty e njoha si njeri, ishte ashtu siç e kisha mbjellë në kujtesën e shkronjave si nxënës filloreje, i pafajshëm, fjalë-pak, mendim-shumë. Edhe pak për njohjen e dytë; ka qenë vjeshtë. Viti 1993. E takove në banesën e tij, në “Breg të Diellit”. Ishte vetëm. Kisha përga

Danilo Kish ka qenë një shkrimtar shumë i njohur në ish-Jugosllavi dhe tejet saj, tregimtar dhe poet që shkroi në dialektin serbo-kroat. Kritika sot është e një mendje, që ndikimet e tij kryesore në letërsi kanë qenë kryesisht nga Bruno Schulz, Vladimir Nabukov dhe Jorge Luis Borges, mes edhe shumë autorëve të tjerë bashkëkohorë. Vepra e tij më e famshme është “Një varr për Boris Davidoviq” (përkthyer dhe në shqip) dhe “Enciklopedia e të vdekurve” (e përkthyer në shqip). I ati i Danilos (Eduarti), ishte një hebre hungarez, që punonte si inspektor hekurudhe - ndërsa e ëma (Milica), serbe e Malit të Zi nga Cetinja. Lufta e Dytë Botërore e shkatërroi këtë familje, sepse i vdiq i ati dhe anëtarë të tjerë të familjes u dërguan në kampet e përqendrimit. Ai shpëtoi dhe për fat - së bashku me të motrën (Danica), dhe të ëmën - e kaluan një pjesë të luftës në Hungari. U kthyen në Federatë dhe Kish mbaroi shkollën e lartë më 1954 në Mal të Zi. Më ’58 ishte studenti i parë që mbaroi në B

Duke rendur pa kuptim ndaj përvjetorëve, tashmë është kaluar se Mit’hat Frashëri kishte 60 vjetorin e vdekjes. Është e vërtetë se ka çmim me emrin e tij dhe vazhdimisht i referohen, por kur duhet të kujtohet me protokoll...harrohet, sepse e tregojmë si gjithnjë që jemi kaotikë në protokolle. Gjithsesi, ai i ka dhënë aq shumë kulturës shqiptare, saqë edhe këtë herë do t’ia falë... Mit’hat Frashëri lindi më 25 mars 1880 në Janinë; vdiq më 3 tetor 1949 në New York, SHBA. Ishte i biri i Abdyl Frashërit dhe nipi i Sami Frashërit dhe Naim Frashërit. Ai e njohu shumë pak babanë e tij dhe u rrit nën kujdesin e Samiut dhe Naimit. Edukimin akademik e mbaroi në Stamboll. Pas mbarimit të shkollës, deri në vitin 1905, punoi në administratën turke dhe më pas kaloi në Selanik, në administratën shtetërore. Në 4 prill 1929 Mit'hat Frashëri në testamentin e tij i lë shtetit shqiptar pasurinë e tij, të tundshme dhe të patundshme me qëllim krijimin e një instituti albanologjik në Tiranë, i cili d

Kush ishte Che Ernesto "Che" Guevara, i njohur zakonisht si Che Guevara, El Che apo thjesht Che, ka qenë një revolucionar marksist argjentinas, doktor, publicist, lider guerilje, teoricien ushtarak dhe figura e dytë më e madhe, pas Fidel Kastros e Revolucionit Kuban. Që prej vdekjes, pamja e tij e stilizuar është bërë si një përfytyrim tej kulturor dhe një simbol i vërtetë brenda kulturave të ndryshme popullore. Kur ishte student në mjekësi, ai udhëtoi përgjatë Amerikës Latine dhe u transformua në mendim, kur hasi varfërinë endemike, që e dëshmoi me sytë e vetë. Eksperienca e tij, shtuar me vëzhgimet e bëra në terren e bënë që të konkludonte se disniveli ekonomik i kontinentit ndodhte si rezultat kapitalizmit të brendshëm, neokolonializmit dhe imperializmit dhe gjëja e vetme që mbetej të bënte populli i kontinentit të tij ishte thjesht revolucioni. Shkoi në Guatemala, por atje politika e tij radikale nuk gjeti vend. Ndërsa në Meksikë do të takonte vëllezërit Kastro