Albert Vataj

Si i përballojnë njerëzit krizat personale duke triumfuar ndaj vetvetes? Modeli i studiueses Erika Schuchardt mbi spiralen e jetës dhe rasti i Beethoven-it, menaxheri i krizave‘ të të gjitha kohërave." Psikologia dhe shkencëtarja për çështje të arsimimit, Erika Schuchardt që nga vitet 1970 studion, se si njerëzit ia dalin, që t’i kapërcejnë krizat e tyre personale. Për këtë ajo ka shoqëruar qindra vetë. Ajo ka lexuar mbi 2000 histori jetësore, për të kuptuar, se si njerëzit në mbarë botën i përballojnë krizat. Gjatë këtij hulumtimi ajo hasi Beethoven-in. Situata e jetësore e Beethoven-it Qysh në moshën 28 vjeçare Beethoven kishte vështirësi me dëgjimin. Tre vjet më vonë ai i përshkruan simptomat si humbje e tonit të lartë dhe të kuptuarit e gjuhës, zhurma torturuese në vesh, deformime dhe hipersensibilitet ndaj tingujve. Shurdhimi i Beethoven-it përparon. Ai e ndien, se është i izoluar, se e përçmojnë dhe e përqeshin. Erika Schuchardt: "Ai e ndjen veten të për

Enciklopedia e grave (http://www.enciclopediadelledonne.it) përmend një numër të madh femrash, nga Katerina e Sienës tek Tina Pica, shumë prej të cilave padrejtësisht janë harruar. Nga ana tjetër, që në vitin 1690, Gilles Ménage shkroi historinë e grave filozofe, ku përmend sokratiken Diotima, sirenasen Aretia, megariken Nikarete, ciniken Hiparkia, Teodora peripatetiken (në kuptimin filozofik të fjalës), epikurianen Leoncia, Themistoklea pitagoriken, për të cilat dimë shumë pak. Dhe është e drejtë që shumë prej tyre tash janë terrur në harresë. Por ajo ç’ka na mungon është enciklopedia e bashkëshorteve. Thonë se pas çdo burri të madh qëndron një grua e madhe (për çudi e kundërta nuk është e vërtetë, mjafton të kujtojmë dy Elisabetat e Anglisë), e mund t’ia fillojmë nga Justiniani e Teodora për të mbërritur, po të doni, tek Obama dhe Michelle. Por, përgjithësisht, zonjat nuk para zihen ngoje. Nga lashtësia klasike e këtej, më shumë vinin në refené dashnoret se bashkëshortet.

Me një recension të gjatë nisi të komentojë shkrimtari dhe kritiku Gëzim Aliu, librin e pestë të autorit Ag Apolloni “Paradigma e Proteut” e cila u promovua në Bibiotekën Kombëtare dhe Universitare të Kosovës dhe u organizua nga Klubi i Shkrimtarwve i Kosovws, në prani të adhuruese dhe miqve të autorit. Libri në fjalë është studim i romanit “Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur” të shkrimtarit Ismail Kadare, ku paraqet një studim në katër faza por, në veprën e Apollonit këto faza ndahen të ndërlidhura e që kanë për qëllim tekstin e romanit të Kadaresë. Kritiku Gëzim Aliu që në fillim të fjalimit tha se ka për të folur shumë dhe se ka për të treguar se si autori Apollini ka kapërcyer një hap shumë të madh për të studiuar një vepër që konsideron ai, është pasaportë identifikimi për gjithë shqiptarët. “Duke e krahasuar me romancierët bashkëkohor Apollini nuk e fut romanin e Kadaresë në asnjë model apo formacion të tij por, e quan të afërt me të lashtët e të largët me të afërt” u shp

Janusz Korczak pediatër dhe pedagog, autor librash për fëmijë dhe luftëtar për të drejtat e fëmijëve në 1942 shoqëroi vullnetarisht në kampin e shfarosjes jetimët nga jetimorja e getos së Varshavës. Monumente përkujtimore, statuja dhe piktura e mbajnë të gjallë kujtimin ndaj tij: Një burrë në mes të fëmijëve, më i vogli në krahët e tij - në rrugën drejt kampit të shfarosjes. Më 5 gusht 1942 herët në mëngjes ushtarët SS zbrazën jetimoren e drejtuar prej Janusz Korczak në geton e Varshavës. Ai i drejtonte të 200 fëmijët e marrë në mbrojtje në sheshin Verlade, prej nga ata u deportuan për në Treblinka. Mjeku polako-hebre ndonëse kishte mundësinë t'i shpëtonte vdekjes, i refuzoi të gjitha ofertat për ndihmë nga të njohurit dhe miqtë, sepse ai nuk donte t'i linte fëmijët në baltë. Në fund ai vet i bindi ushtarët SS që ta lejonin të shkonte me fëmijët. "Në të gjitha getot hebreje në Poloninë e pushtuar prej Hitlerit edukatorët, mësuesit dhe mjekët shkuan drejt vdek

Revista britanike “BBC Music Magazine” ka lançuar thirrjen: “Votoni për incizimet më të mira të muzikës klasike të vitit 2012”. Në mesin e 21 nominimeve, është edhe DVD-ja e shfaqjes operistike “Il Trittico”, në të cilin sopranoja shqiptare Ermonela Jaho ka portretizuar personazhin e Angelicas në pjesën “Sour Angelica”. Përveç kësaj kategorie, në garën e “BBC Music Magazine” përfshihen edhe nominimet për vokal, intrumental, orkestrim, vepër korale e kamertale. Nominimet janë propozuar nga një juri e kritikëve të revistës, të cilët kanë shqyrtuar 250 incizime të realizuara gjatë vitit 2012.   “Sour Angelica, roli më sfidues, është realizuar në mënyrë gjeniale nga Ermonela Jaho”, është përshkrimi që juria i ka bërë DVD-së “Il Trittico”, e që është publikuar në ueb faqen e “BBC Music Magazine”. Pjesë e kastës së artistëve janë edhe baritoni Lucio Gallo, tenori Aleksandrs Antonenko, sopranoja Eva-Maria Westbroek, tenori Alan Oke, mezosopranoja Irina Mishura. Shfaqja operist