Albert Vataj

Eleana Ziakou   Nëse për Sartrin “Ferri janë të tjerët”, për Dimitriadis edhe “Parajsa janë të tjerët”. “Vdes si një Vend” është psikanaliza letrare e një vendi që dekompozohet ngadalë, rrëfimi tronditës i një gruaje real-imagjinare, që shikon me tmerr sesi trupi i saj merr përmasat e vendit të saj të kalbëzuar dhe si përthahet çdo burim nga rrjedhin lëngjet e saj jetësore. Rrëfimi ka formën e një kronike postmoderne ku me një vërtetësi rrëqethëse dhe në mënyrë fantazmagorike përshkruhet Greqia e Hybris, demonit të dhunës dhe intolerancës, e fanatizmit ideologjik dhe fetar, e mendësisë mesjetare, korruptive, ksenofobike, nacionaliste, ajo e shterpësisë krijuese dhe shpirtërore. Ndonëse në tekst nuk përcaktohet koha dhe hapësira gjeografike, aludimi rreth periudhës së luftës civile greke, asaj të diktaturës së kolonelëve, si dhe jehona e ngjarjeve të Majit ‘68 në Francë lidhet me botimin e parë të librit në vitin 1978, ku kujtimet dhe plagët e historisë, gjallonin en

Vjen një kohë tjetër, kur pas librave, a paralel me shfletimin e tyre, fillon të lexosh historitë e çuditshme të njerëzve, fatet e tyre të çuditshëm, surealë, të dhimbshëm dhe njëkohësisht aq qesharake, të ngjashëm aq shumë me librat që kisha lexuar… 1. Ndoshta vetëm në fëmijëri librat mund të ndikojnë me forcë, me aq forcë, sa të bëhen pjesë e jetës sonë. Në vitet e mëvonshme ne admirojmë, impresionohemi, zbavitemi nga leximi i librave, ne madje mund të korrigjojmë disa nga pikëpamjet tona të mëparshme nga leximi i tyre, por më shumë të ngjarë ka që tek librat që lexojmë në periudhën pas fëminisë të gjejmë pohimin e asaj që dimë, e asaj që ne besojmë se është kështu, dhe jo ndryshe. Ashtu siç ndodh në aferën e dashurisë, më vonë, tek lexojmë pa pasionin e fëminisë, tek lexojmë me kokë dhe jo me zemër, ne kërkojmë tek librat reflektimin e vetvetes tek një objekt tjetër. Por, jo kur lexojmë në moshën e fëminisë. Në rrugicën me kalldrëme pas shtëpisë so

Nobeli magjik mbush 88 vjeç Në fjalimin e shkurtër që mbajti kur i dorëzuan çmimin prestigjioz “Rómulo Gallego”, për veprën e tij “Njëqind vjet vetmi”, Gabriel García Márquez tha se “gjithnjë kishte besuar se shkrimtarët nuk janë në këtë botë për të marrë çmime…”, dhe se “çdo çmim është një rrezik për ta” . Por në të vërtetë kur ai botoi historinë magjike të Macondo, çdo gjë për te kthye për të në një dënim, dhe ai gjithnjë e më shumë filloi të fliste për vetmi të tmerrshme. Kjo ishte vetmia e suksesit të cilën ai e përshkruan :”e keqja më e madhe që mund t’i ndodhë një njeriu që nuk ka ndjeshmëri për suksesin në letërsi, dhe për më shumë kur ai jeton në një kontinent të pamësuar me suksesin , është të botojë një roman që shitet si salçicet . Ky është rasti im. Unë nuk kam dashur kurrë të shndërrohem në një spektakël , urrej televizionin , kongreset e letërsisë , konferencat dhe jetën intelektuale”. Por për të ende nuk kishte mbërritur më e keqja Në kth

0 0 GazetaExpress E hënë, 03 Mars 2014 14:00 Gibbon ishte ai që krijoi shprehjen mb Shqipërinë si “një tokë që shihet nga brigjet e Italisë, dhe njihet më pak sesa brendësitë e Amerikës”. Në vëllimin VI të librit te tij, Gibbon i kushton rreth 10 faqe Gjergj Kastriotit – Skenderbeu Në Londër më 17 shkurt 1776 botohet vëllimi i parë i librit “Tkurrja dhe rënia e Perandorisë Romake” nga Edward Gibbon (1737 – 1794). Gibbon ishte historian anglez dhe anëtar parlamenti. Puna e tij më e rëndësishme, “Historia e tkurrjes dhe rënies së Perandorisë Romake”, në gjashtë vëllime u botua mes viteve 1776 -1788. Libri është i njohur për prozën ironike dhe cilësore, përdorimin e burimeve primare, dhe kritikat e hapura ndaj fesë së institucionalizuar. Gibbon ishte ai që krijoi shprehjen mb Shqipërinë si “një tokë që shihet nga brigjet e Italisë, dhe njihet më pak sesa brendësitë e Amerikës”. Në vëllimin VI të librit te tij, Gibbon i kushton rret

Rudolf Marku E hënë, 24 Shkurt 2014 Për shumë kohë edhe në botën anglo-saksone është besuar nga shumëkush se Waugh dhe Orwell e përjashtojnë njëri-tjetrin. Tani besohet se Waugh dhe Orwell janë dy shkrimtarë me të njëjtën fytyrë dhe koha jonë ka nevojë më shumë se kurrë për të dy. 1. George Orwell dhe Evelyn Waugh janë ndër shkrimtarët më të mëdhenj të letërsisë angleze të shekullit të njëzetë. Të dy të lindur në vitin 1903, në një shtresë pak a shumë të rehatshme të shoqërisë së obsesionuar klasore të Anglisë. Rrallë mund të gjesh shkrimtarë më të ndryshëm nga njëri-tjetri sesa G. Orwell dhe E. Waugh. Në jetën dhe në fatin e tyre letrar dhe njerëzor. Në bindjet e tyre politike dhe në temperament. Waugh arrin që të ngjitet në shkallët më të larta të shoqërisë angleze, ndërsa Orwell zgjedh shpeshherë që të jetojë si një njeri barbon, tramp, si një protestë ndaj shoqërisë konvencionale dhe hipokrite. Waugh, për nga bindjet politike është shkrimtar i dja

Novalis E martë, 25 Shkurt 2014 21:00 Çdo lloj hiri është polen, petëlat janë qielli. Poezia është menjëmend reale absolute. Ja bërthama e filozofisë sime. Sa më poetike, aq më e vërtetë. Novalis (1772-1801), portret nga Friedrich Eduard... Çdo lloj hiri është polen, petëlat janë qielli. Poezia është menjëmend reale absolute. Ja bërthama e filozofisë sime. Sa më poetike, aq më e vërtetë. Novalis (1772-1801), portret nga Friedrich Eduard Eichens ,1845 Përralla është e ngjashme me kanonin e poezisë. Çdo gjë poetike duhet të jetë përrallore. Poeti i përkulet rastit. Kur vdes shpirti, ai bëhet njeri. Kur vdes njeriu, ai shndërrohet në frymë. Vdekja e lirë e Frymës është vdekja e lirë e njeriut. Çfarë i korrespondon lartësisë së ekzistencës njerëzore? Ekzistenca e demonëve apo gjenive, me të cilët trupi është ajo po ajo gjë çka rezulton për ne shpirti. Lulja është simbol i misterit të frymës sonë. Çfarë është më e madhe se jeta? – Është shërbimi ndaj j

Mario Vargas E martë, 25 Shkurt 2014 Në një koment për librin e gazetares së New York Times, Emili Parker, nobelisti peruan analizon guximin e blogerëve që po shkundin fantazmat e komunizmit nëpër botë Edhe pse nuk jam një përdorues entuziast i internetit, e kuptoj që ai ka zgjeruar dukshëm shprehjen e lirë të mendimit nëpër botë dhe ka dobësuar censurat që qeveritë autoritare bëjnë për të kontrolluar informacionin dhe kundërshtarët e tyre. Emili Parker, një ish-gazetare e Wall Street Journal dhe New York Times , më ka bindur për këtë me librin e saj të ri, i cili tregon se çfarë ka bërë interneti dhe rrjetet shoqërore në Kinë, Kubë dhe Rusi. Libri i Emili Parker, Now I Know Who My Comrades Are: Voices from the Internet Underground , përmban kërkime dhe raporte rigoroze dhe mund të lexohet si një triller. Parker, e cila flet gjuhën kineze dhe spanjolle, njeh dhe ka intervistuar shumicën e personave që kanë faqe të rëndësishme interneti, në vendet ku ajo

Dr. Musa E martë, 25 Shkurt 2014 13:00 Nga Arkivat e Vatikanit shkrimi më i hershëm se “Meshari” i Buzukut/ I gjithë dorëshkrimi është autograf, i shkruar nga një dorë. Ndërsa në fund fare, në f. 208, autori është firmosur vetë me emrin e tij: Teodor Shkodrani Është folur e shkruar, por gjithnjë deri tani në formë të supozimeve, “duhet” të ketë libra, dorëshkrime apo dokumente të shkruara në gjuhën shqipe, të cilat janë më të hershme sesa “Formula e pagëzimit” nga viti 1462 apo nga libri i parë i shtypur në gjuhën shqipe “Meshari” nga viti 1555. Kërkimet nuk kanë reshtur, por rezultatet deri tashi kanë munguar. Pothuajse të gjithë studiuesit që merren me kërkime dhe hulumtime shkencore, kishin shënuar Vatikanin, (Bibliotekën Apostolike apo Arkivin Sekret të Vatikanit), si një nga vendet ku do të duhej të ruheshin dokumente apo dorëshkrime të vjetra në gjuhën shqipe. Nuk ishin gabuar ata që kishin menduar kështu. Një studiues i njohur arbëresh, Nilo Borgj

GazetaExpress E shtune, 22 Shkurt 2014 20:06 Stambolli, një qytet që gumëzhin nga moria e gjuhëve, nga thashethemet, intrigat dhe misteret, ka ditë që duket sikur këtë verë të vitit 1839 ka rënë në heshtje. Qyteti më i madh në botë, qyteti që mbajti katër emra: Bizant, ... Stambolli, një qytet që gumëzhin nga moria e gjuhëve, nga thashethemet, intrigat dhe misteret, ka ditë që duket sikur këtë verë të vitit 1839 ka rënë në heshtje. Qyteti më i madh në botë, qyteti që mbajti katër emra: Bizant, Konstandinopol, Stamboll dhe nofkën Roma e Dytë, në të vërtetë nuk është në heshtje, por është në një përgjim që shfaqet sa në oborrin perandorak, ashtu dhe në komunitetin grek të qytetit. Në pallatin e tij të ri në Beshiktash po përgjojnë 54-vjeçarin, sulltanin Mahmudi II, që po kalon ditët e tij të fundit në Bosfor. Sulltani që dymbëdhjetë vjet më parë, në 1826-n, kish shfarosur repartin zulmëmadh e famëkeq të jeniçerëve, tashmë me mëlçi të shkatërruar nga alkooli i

GazetaExpress E martë, 11 Mars 2014 15:11 Artisti Ani Varnam përdor gjuhën e tij për të pikturuar. Në gjashtë vitet që lamë, 33 vjeçari – mësues arti nga Kerala – thotë se ai ka pikturuar më shumë se 1000 piktura me ngjyra uji duke përdorur lëpirjen si lëvizje. Ai vuan pak me artin e tij: kimikalët nga ngjyrat për pikturë dërgojnë në një numër të madh të problemeve shëndetësore, përfshirë dobësimin e mëlçisë, problemeve me largim, alergjive rreth mjekrës dhe gojës dhe problemeve me pamjen e tij për shkak të qenit afër kornizës së pikturës. Pikturimi po ashtu ka ndikim në shihet për ushqim dhe në ndjenjat e shijimit. Por ai nuk ndalet. “Dëshiroj që të bëhem i njohur dhe më pëlqen bota e ime e re, me ide inovative”, thotë Varman. Me asnjë art të trajningut, me përjashtim të mësimeve të skeçeve për fëmijë, Vernam thotë se ai gjithmonë është përpjekur për të gjetur një mënyrë të pazakontë të pikturimit, përfshirë këtu edhe pikturimin me hundë, gishtërinj, gis

0 32 GazetaExpress E martë, 11 Mars 2014 18:40 Është promovuar sot libri i Bardh Rugovës “Imazhi i shqiptarit dhe i Shqipërisë në New York Times, në kohën e shpalljes së pavarësisë (1911-1913)”. Kjo ngjarje mblodhi në ambientet e kafe/librarisë Dit’ e Nat’ në Prishtinë, një numër të madh dashamirësh të librit. Libri përfshin artikujt e botuar në gazetën e njohur amerikane New York Times në periudhën prej vitit 1911 deri në vitin 1913. Përveç analizave të diskursit të përdorur në atë kohë, aty ka edhe të dhëna konkrete mbi përdorimin e termit shqiptar, albanian, arnaud gjatë raportimit të gazetës. Në promovim analizat e veta për librin i paraqitën profesorët e gjuhës Rrahman Paçarizi dhe Shkumbin Munishi. Ata u shprehen me fjalë të zgjedhura për vlerat e këtij libri. Një fjalim mbajti edhe akademiku Rexhep Ismajli. Libri me dizajnin karakteristik është botim i parë SHB Trembelat, si pjesë e bibliotekës Varg. Kompania Trembelat njih