Albert Vataj

Nga: Albert   VATAJ Mbi librin “Jetë në dy kohë” të gazetarit dhe publicistit Agron Bala.Gazetar dhe publicist, tash autor i një libri. Agron Bala kundrimin e kahershëm e shpërfaq, si agu horizontin e djersitur nga vesa. Qasja, e të cilit tejshkon kohët,siç ceket edhe në pagzimin e libërt, vjen e beh në të tashmën. Një kumt i orendisur nëpërmjet një narrative të kapluar estetikisht dhe të shtrirë në plotëninë e të gjithë dimesionet etike-estetike. I yshtun nga një “amanet” dhe i përkundun në një përvojë të gjatë gazetarie, Bala, guxon pa droje me i thanë hapur, gjanat, deri dje të kyçuna në vetëdijen dhe ndërgjegjen e tij, e që tash shpërthejnë si një dëshmi,dhe si një apel.Ngjarja dhe personazhet pa rakalojnë para retinës së lexuesit si fantazmat në një natë t’shumish. E ndër ta ne gjejmë shëmbëllimin e njerëzve të dashtun, me tansinë e tyne, deri tek rrëfimtorja ngjethëse e murtajës komuniste. Bala, në kohë dhe në horizont orvatet që nëpërmjet personazhesh të godasë me

Nga: Nik   LESHAJ Prosodia ose siç njihet ndryshe, shkrimja në nji e tingullit, ritmit dhe rimës, ne vëllimin poetik të Albert Vatajt, “Përqafun me klithmën”, udhëheqet prej nji përdorimi mjeshtrór të gjuhës shqipe – koinime fjalësh të reja, ringjallje fjalësh te harrueme, gjânsi dhe thellësi leksike, dhe nji struktúr solide sintaksore. Ky testament i kompetencës gjuhësore të autorit i përfton poezís së tij nji tingull të théll që rezonon me senset e lexuesit dhe komplementon idét e shprehuna në poezít e tíj. Ky vëllim poetik asht gjithashtu nji lajm i mír për lexuesin shqiptár i cili tue mos gjét fjál shqipe, e mbúsh fjalorín e tij me fjál të hueja. Tingulli asht shum i rândsishëm në poezín e Albertit sepse poezia e tij asht e ngarkueme emocionalisht, kompakte, dhe projekton nji intensitet të rráll imazhesh e ndjenjash për lexuesin shqiptár.Nëpërmjet nji preokupimi për shoqnín dhe moralin e sáj që të kujton Migjenin, dhe nji ndjenje stifluese që të kujtójn absurditetin d

Nga: Albert   VATAJ Qasjet e kësodorshme artistike, si në romanin “Dritë nga errësira”, të Halil Teodorit, përkojnë me ngulmimin përnga kumti dhe rrëfimtaria. Më shumë se kah dimensioni estetik, kahja si shërbesë rrëfimtare, ngulmon thelbësoren e këtij romani. Ngarendje për t’i bërë karshillëk dy dimensioneve, gojtarisë së kallëzimit,shpesh në narrativ, ka pru një lloj artifici jashtëletrar. Kujdesi për formën, më shumë se sa për brendinë, ka ngas nër ne një masë marrafrymëse të letërsisë që priret në kryeherën e vet nga përnga trukimi. Më së shumti, kjo letërsi është lëndë e mbrujtur mirë e kundrimit dhe konstatimit, e qëmtimit dhe e larushimit të situatave dhe shpërfaqjes së personazheve. Në romanin e Halil Teodorit, “Dritë nga errësira” është e rëndësishme rrëfenja, “me zemër në dorë”. Si për autorin, ashtu edhe për gjithsekënd, përvojat jetësore, janë të atilla, përnga larushia dhe   shumforma, sa mjafton t’i ndjesh për t’i kumtuar botnisht, dhe ata janë vetiu një kapë

Nga: Albert Vataj Ngarendja e moshës dhe kacarritja e mundimshme në pjerrinat sizifiane të të pamundures,jo vetëm nuk e kanë përunjur poetin korçar Vladimir Toroveci,por e kanë tubuar më me zellë e më me pathos të kumtojë botën gjëmueshëm,përmes afshit dhe rënkimit.“Kush ma vrau mëngjesin”, “Ulërima e shkretëtirës”,“Krijimi i Evës” dhe tash së fundi në një përmbledhje poezish të zgjedhura,“Kohë parvenysh”, janë zanafilla e këtij dritëshikimi që do të ngasim në mugëtirën e brendisë së artthënies së Vladimir Torovecit.  “Teksti është konvencion i identitetit të autorit…” predikon Umberto Eko. Pikënisur nga kjo sentencë dhe përnga ky këndvështrim, do të përkonim në gjetjen e shtegut, se nga mund ta ngërthesh këtë lëndë, për të përftuar sandejmi limfën që kungon bujarisht poeti. Në kryeherën e të gjitha gjasave, poezia mbetet kumti ma dëshmues i shpirtit kushtrues dhe i ndjesive që kanden me flatrue ndër vedi engjudhin përmes vargjeve, metaforës dhe ligjërimit artistik. Kjo përsh

Nga: Albert   VATAJ Shkëndi që feksi papritmas, mes reve dhe terratisë që skërmiste dhëmbët në një botë që qasej të shqitej nga shpërgenjt e të shkuares. Përflaku si drita e një qiriri të mpakur, duke ju zgrapsur një shëndeti ndëshkues, që ndali vetëm për pak, atë dritim që vërboi tërbimin e urryeshëm që vërbonte, asokohe, dhe jo vetëm. Ndriti ndër dëshirat e shpirtrave për dlirësi, dhe më 26 shtator të 1990 rroku amshimin si i tillë, ai, gazetari dhe shkrimtari, Alberto Moravia. Njëzet vjet më parë, Italia,dhe jo vetëm ajo, i dhanë lamtumirën një prëj figurave më perfaqësuese të publicistikës dhe narracionit. Një ndarje, si çdo ndarje me një korife të mendimit dhe shpirtit. Një ndarje si me Alberto Moravian. Ai mbylli sytë për të lënë në veprën e tij trajtën e shumëformëshe dhe turitëse të rrethrrotullisë, ku ai u hoq zvarrë, por dhe u ngazëllye në fluturimin e triumfit. Ngarëndja e tij nuk u ndal që prej asokohe, kur përndiqej dhe censurohej. Edhe më pas, ai do të ishte

Nga: Albert   VATAJ Sharl Bodler ishte dhe mbeti kumti i zgripit të një epoke, çarja e pllakës tektonike të romantizmit që po praronte dhe modernizmit që ngjizej në fetusin e një France të ngërthye nga empirikët, e shpirtrat e lirë që ngriheshin flatrim mbi katakombet e të atëhershmes dhe të së kaluares, për nga horizontet që davariteshin prej mjegullave.Në truallin e thepisur të asaj kohe, poeti u miklua nga tançka, dhe u kapërtheu prej hazdisë që ishte në anën e kundërt të rrjedhës. Çmimi i këtij dedikimi të çartun e degdisi atë në portat e ferrit të anatemës. Koha që e ngjizi dhe kapërcyelli ku ngarendte Franca, e cilësoi atë si “heretik”, “mëkatar”, “pervers”. Kjo ishte shpaga e një artisti që dashurohej me lirinë, po aq shumë sa dhe me femrat. Krijimtaria e tij kumtonte një perceptim të qartë përnga konkretja që gjente si mjete shprehëse një metaforë të thukët e të ngjeshur, “plot ndyrësi” dhe “makabritet”. Ajo përvojë e kumtuar prej Bodlerit, e anatemuar asohere në Fran