Isak Njuton, ndër më të mëdhenjt e historisë së shkencës

Isak Njuton ishte fizikan, astronom, filozof, teolog dhe matematikan i shquar. Së bashku me Gaussin dhe Arkimedin bëjnë pjesë në të ashtuquajturën "treshe të artë" të matematikës.

Isak Njutoni lindi (sipas kalendarit Julian në përdorim në Angli në atë kohë) në ditën e Krishtlindjeve, 25 dhjetor 1642, në Woolsthorpe Manor në Woolsthorpe-nga-Colsterworth, një fshat i vogël në qarkun e Lincolnshire. Ai ka lindur tre muaj pas vdekjes së babait të tij, një bujk i begatë i quajtur gjithashtu Isaac Newton. Lindur para kohe, ai ishte një fëmijë i vogël, nëna e tij Ana Ayscough. Kur Njutoni ishte tre vjeç, nëna e tij u martua dhe shkoi për të jetuar me burrin e saj të ri, Barnabus Reverend Smith, duke lënë djalin në kujdesin e gjyshes së tij, Margery Ayscough. Njutoni asnjëherë nuk u martua. Në mekanikë, Newtoni formuloi parimin e inercisë.

Në optikë, ai e ndërtoi teleskopin, zhvilloi një teori të ngjyrave në bazë të vëzhgimit se një prizmi. (Ngjyra e bardhë zbërthehet në një spektër ngjyrash). Ai gjithashtu formuloi një ligj empirik të ftohjes.

Në matematikë, Njutoni, së bashku me Gotfried Lajbnicin dhe pavarësisht nga njëri-tjetri, zbuluan njehsimin diferencial dhe integral. Ai gjithashtu demonstroi teoremën e binomit, zhvilloi të ashtuquajturën "metodë të Njutonit" për gjetjen e zerove të një funksioni, dhe kontribuoi në zbërthimin e funksioneve në seri potenciale të pafundme.

Pas Galileit, Isak Njutoni, e thelloi kuptimin e forcës. Ai zbuloi se ndërmjet Tokës dhe Hënës vepron forca e gravitetit dhe se ajo është e të njëjtit lloj si ajo e Tokës. Forca e gravitetit vepron edhe ndërmjet Tokës dhe disa qindra satelitëve artificialë që sillen rreth saj.

Njutoni ishte gjithashtu fetar duke punuar shumë në studimin Biblës. Njutoni, siç demonstrohet nga një sondazh të vitit 2005, është ndër shkencëtarët më të mëdhenj në historinë e shkencës.

Kur u rrit, nëna e tij e çregjistroi nga shkolla, me shpresë, se në bujqësi do të jetë më i suksesshëm. Fatmirësisht u zbulua se ai kishte prirje për punë të tjera, kështu që në moshën 18 vjeçare u regjisirua në Universitetin e Kembrixhit. Atje shumë shpejt mësoi shkencën e atëhershme dhe matematikën, dhe pas një kohe të shkurtër i filloi hulumtimet e veta. Në moshën 21-27 vjeçare, Njutni i vuri bazat e teorive shkencore, të cilat më vonë mundësuan ndryshimet rrënjësore në botë.

"Nëse e marrim matematikën që nga themelimi i saj e deri në kohën e Njutnit, pjesa më e madhe e saj është vepër e Njutonit!" Gotfrid Lajbnic (1646-1716)

Shkencëtari i madh francez, Pjer Laplas (1749-1827) ka shkruar: "Principia" (''Parimet matematikore të filozofisë së natyrës") e Isak Njuton i kapërcen të gjitha veprat tjera të gjeniut njerëzor"

Matematikani francez Lui Lagranzh (1736-1813) shpeshherë përsëriste se Njutoni është gjeniu më i madh që ka pasur bota, ndërsa Ernest Maks (1838-1916) fizikan austriak, në vitin 1901 shkroi: "Gjithçka që është arritur pas kohës së tij është përpunim deduktiv formal matematikor i mekanikës në bazë të ligjeve të Njutonit"

Isak Njutoni vdiq në vitin 1727 dhe u varros në Manastirin ministror edhe u bë shkencëtari i parë që u nderua me një respekt të këtillë.