Albert Vataj

Nga Albert Vataj Krejtçka na lidh me Viktor Hygoin, këtë personalitet të njimendtë të letërsisë, është ajo afri delikate e një shpirti rrapëllitës, i një pene tragjike që predikoi humanizmin si fe e gjithëkohësisë. Akti i krijimit, u shugurua prej tij si shërbesa e perëndishme e romantizmit. Ai lindi më 26 shkurt të vitit 1802, plot 212 vjet nga atmot. Franca e stuhishme priste atë që do të prekte zenitin si poet, dramaturg, novelist, eseist, artist vizual, burrë shteti, Viktor Hygoin, deshtazi, aktivistin e zellshëm të të drejtave dhe lirive të njeriut. Përpos të gjithash, ligjëruesin buzëhollë, poetin e patëdytë, vazhduesin e spikatun të romantizmit. Hygoi ishte dhe mbeti një shëmbëllesë e një pene tragjike me sharm humaniteti. Në galerinë e veprës, përcjellim kjartësisht si figurë qendrore njeriun e mitizuar në Sizif. Ngarëndja për të rrëmuar mes rrënojave të kohës, e për të ç'burgosur së andejmi gologotën e mundimshme të njeriut që gjen tek sekush vetveten, e beh atë gjit

Edhe një lajm i keq për “skënderbegoskeptikët”: në Europë i kthehen Skënderbeut. Ribotimi më i ri që qarkullon kohët e fundit në Francë është “Histori e Skënderbeut - hero i Europës së krishterë” (bot. Trident) i autorit tanimë klasik Camille Paganel. Paraqitja që e shoqëron vjen e nënshkruar nga Jean-Gilles Malliarakis, politikan dhe publicist. Pse-në tjetër të kësaj përzgjedhjeje për ribotim lexuesi mund ta kuptojë prej paraqitjes nga Jean-Gilles Malliarakisi me titull: “Europa e krishterë duhet t’i njohë heronjtë e saj”. Është një pse që tërthorazi zbulon edhe në atdheun e Skënderbeut diçka nga mbrapavija e kamufluar keq e antieuropianizmit të “skënderbegoskeptikëve” për ç’i përket atij vetë dhe për ç’u takon qëndresës dhe luftërave të tij. Për autorin Camille Paganel (1797-1859) mund të shtohet: ka qenë politikan francez, njëherësh historian, autor i një numri jo të vogël veprash, ndër të cilat: “Shkurtore e historisë romake nga L. Aenea Flori” (1828), “Vësh