Posts

Showing posts from May 17, 2013

2300 vjet histori përfundon nën ruspë, shembet gabimisht piramida Maja

Image
Arriti të mbijetonte për më shumë se 2000 vjet për t’u shkatërruar mizorisht brenda disa minutave nga ruspa e një kompanie ndërtimi. Një piramidë e fiseve Maja në Belize, e ndërtuar 2300 vjet më parë, u shemb gabimisht nga një kompani lokale e angazhuar në rikonstruksionin e disa rrugëve. Ndërtesa, e cila ka shërbyer si një vend kulti për kompleksin arkeologjik të Mul Noh (“Kodra e Madhe” për Majat) u shemb nga punëtorët të cilët ishin duke kërkuar zhavorr të ri për të mbushur trotuarin. Vetëm pjesa qendrore e piramidës arriti t’i mbijetonte shkatërrimit. Arkeologët janë lajmëruar për dëmin që është shkaktuar vetëm gjatë javës që shkoi. Por, duket se ky nuk është rast i parë në këtë vend, të pasur me trashëgimi të paçmuara historike, që vlera të tilla të papërsëritshme shkatërrohen për të ndërtuar rrugë. Piramida ngrihej mbi një tokë private, por të gjitha strukturat e saj me vlera të jashtëzakonshme historike dhe arkeologjike, automatikisht janë pjesë e legjislac

Zbulohet dorëshkrimi i vitit 1909 i Petro Nini Luarasit

Image
Dokumenti botohet për herë të parë, gjendej në Muzeun e Elbasanit Dorëshkrimi i rrallë nis me një korrektësi të admirueshme dhe renditje të një letre zyrtare Bardha Nergjoni Një dokument i rrallë ka dalë në dritë së fundmi, pas një hulumtimi në arkivin e pasur të Muzeut të Elbasanit. Dorëshkrimi trefaqësh, me shkrim dore dhe ende me shkronjat e alfabetit të Stambollit është shkruar me aq kujdes dhe korrektësi nga vetë drejtuesi i atëhershëm i shkollës së Negovanit, Petro Nini Luarasi. Nuk dihet se si kjo letër ka përfunduar në radhën e arkivave të Muzeut të Elbasanit por ka gjasa të ketë qenë pjesë e bibliotekës së Lef Nosit, i cili kishte një interes të shtuar për zhvillimin e arsimit dhe kishte kontakte me shoqëritë atdhetare të asaj kohe. Gjithsesi drejtori i muzeut, Kreshnik Belegu, nuk di ta shpjegojë gjetjen e kësaj letre në këtë muze, por thotë se ky dokument është me mjaft vlera dhe tregon edhe një herë përpjekjet e mëdha për arsimin shqip dhe historinë e sh

Louisa May Alcott, Pasioni për djemtë e rinj

Image
Alda Bardhyli Alda Bardhyli Duart e tij ishin ende të njoma teksa i zgjati ngadalë drejt zonjës që e shihte me një vështrim që nuk e kishte ndier kurrë më parë. Ndodheshin në një lokal në Vevery, Zvicër, ku Louisa May Alcott, shkrimtarja e njohur amerikane kishte mbërritur për të bërë udhëtimin e saj të parë në Europë. Ajo duhet t’i kishte kaluar të 40-at, ndërsa ai sapo kishte mbushur 20 vjeç. Duart e tij e shtrënguan fort gruan që la filxhanin që kishte në dorë dhe u afrua pas tij. Gjatë Luftës Civile në SHBA, Louisa kishte punuar si infermiere, dhe, aty kishte ndier për herë të parë pasionin e saj për djemtë më të rinj se vetja. I pari që tërhoqi vëmendjen e saj ishte një djalosh polak, i cili vuante nga një sëmundje e rrugëve të frymëmarrjes që ishte ndoshta kërcënuese për jetën. Djaloshi ishte shakatar, tërheqës dhe aftësia e tij si një pianist ia tërhoqi zemrën. Pavarësisht pengesës së gjuhës ata krijuan një marrëdhënie të mbushur plot pasion. Dis

James G. Ballard: Ajo çka besoj

Image
Besoj në fuqinë e imagjinatës me e rikrijue botën, me çlirue të vërtetën brenda nesh, me e zmbrapsë natën, me e tejkalue vdekjen, me magjepsë autostradat, me na stolisë neve me zogj, me fitue rrëfimet e të lafitunve. Besoj në fiksimet e mia, në bukurinë e nji aksidenti automobilash, në paqen e nji pylli të fundosun, në ngazëllimin e plazhit të shkretuem për pushime, në elegancën e vorrezave të makinave, në misterin e parkingjeve shumkatshe, në poezinë e hoteleve të braktisuna. Besoj në skelat e harrueme të Wake Island, që shenjojnë përpjetë kah Paqësorët e imagjinatës sonë. Besoj në bukurinë e mistershme të Margaret Thatcher, në harkun e flegrave të saj dhe në shndritjen e buzës së saj të poshtme; në melankolinë e rezervistave të Argjentinës së plagosun; në buzëqeshjet e trembuna të personelit të pikës së karburantit; në andrrën teme për Margaret Thatcher të përkëdhelun nga ai ushtar i ri argjentinas në një motel të harruem vëzhgue prej një punëtori pike karbur

HERMAN HESSE: Letër Këndonjësit

Image
Kam shkrue shumë letra. Anipse sytë e mi ma me qejf do t’ia kushtojshem luleve, koteleve a këndimit të një poeti. E vetë ke për me mësue se kur je i ri asht e nevojshme me ndërtue, tue kërkue e tue vuejtë. Ke për t’ndie nevojën me e marrë veten seriozisht. Ke me u mundue me e zotnue medoemos të vërtetën. Dhe të patunit e saj tekembramja s’ka me të hy në punë kurrqysh, sepse për çdo të vërtetë asht e vërtetë edhe e kundërta e vet. S’po kuptojke asgja, ê? …mos me kuptue ka me kenë shkasi me e marrë me të qeshun. Ji i vetëdijshëm se jeta jote prej njeriu asht pikëspari nji rrugë drejt vetes sate, mos u rrek me kërkue tjera. Çdo njeri asht qendra e botës. Meqë ra fjala…besoj asht koha me u paraqitë…më quejnë Herman Hesse. Kam lindur më 1877, në korrik. S’kam kalue fëmini të lumtun. Biles pata ble edhe një pistoletë e me shumë gjasa do ta kisha pasë përdorë po t’mos ish për hatrin e dashnisë së nanës sime. Pak e kam dashtë tim atë. Fort e kam dashtë time amë. Mirëpo

Në detin blu; petali i kuq i Gridës dhe ajsbergu i Bashës

Image
Alfred Lela E kuqja e fortë e fustanit të Grida Dumës u duk e vetmja shenjë proteste në pikturën demokrate të përmbytur në blu të së hënës mbrëma. Ilir Rusmali kish zgjedhur të protestonte për gremisjen që i kish blatuar Zeusi në lisat e kandidatëve për deputetë, duke munguar. Shkëlqente me mungesën e tij, duhet thënë, më shumë se do iluminonte me praninë. Flakërimi i Gridës mbet’ kështu si petali i një trëndafili të kuq në blunë e përgjithshme demokrate. Një pikë në det domethënë. Të tjera copëza jete në ato dallgë demokrate që përplaseshin te këmbët e Korpusit universitar vijonin me të përhershmen gazmore Jozefina Topalli që bënte rolin e cheerleader-es së parë. Jorida, hirushja e radhës e Partisë Demokratike në një rresht me dama të tjera, rishtare e të kahershme, të radhëve blu; një tabak amortizues, bashkë me Dashamir Shehin, i impaktit potencial të FRD-së së Topit në elektoratin tirons. Por edhe xhaketat e vjetra, të heshtura në rëndësinë e vet, aktor

Kriza dhe dallimet mes të varfërve dhe të pasurve sipas OECD

Image
Kriza ekonomike dhe financiare e ka ashpërsuar pabarazinë sociale. Kjo konstatohet edhe në mjë studim të OECD, e cila paralajmëron qeveritë për zgjidhjen sa më të shpejtë të problemeve. Hendeku mes të varfërve dhe të pasurve nuk është duke u rritur vetëm nga koha e fillimit të krizës. Por Organizata për Bashkëpunim dhe Zhvillim (OECD) konstaton se kriza e ka ashpërsuar edhe më shumë këtë problem. Pabarazia e të ardhurave bruto në vendet e OECD-së është rritur në periudhën prej 2008-2010 më shumë se sa në 12 vitet e fundit. Të paktën në shumicën e vendeve, thotë eksperti i OECD Michael Förster, në një intervistë për Deutsche Wellen. Gjermania është një vend që përjashtohet nga ky trend. Këtu është dallimi në të ardhura më i vogël se sa mesatarja e vendeve të kësaj organizate. Dallimet në të ardhurat bruto në tre vitet e krizës janë rritur por jo tepër, pohon Förster. Gjermania si shembull? Eksperti i OECD - Michael Förster Ky është një prej shkaqeve pse sindikatat kanë