Albert Vataj

GURI FILOZOFAL Rëndësia e autobiografisë së shkrimtarëve Shkas për këtë shkrim u bë botimi i paradokohe i autobiografisë së Fatos Kongolit, “Iluzione në sirtar”, vepër me vlera për shoqërinë tonë, mendoj, në përpjekjet që shoqëria bën për të njohur vetveten, të kaluarën, dhe nëpërmjet saj, për të kuptuar të tashmen e çdo dite. Përherë jam shprehur për vlerën e madhe që kanë autobiografitë, në rastin tonë ato të shkrimtarëve, për njohjen në përgjithësi; jam shprehur edhe se kjo është një gjini jo fort e lëvruar në tokën tonë, ndonëse kemi në shqip vepra me vlera të spikatura autobiografike si ato të I. Qemalit, E. Bej Vlorës, P. Markos, dy libra të Kadaresë në formën e sprovës, edhe për faktin e thjeshtë se ne shqiptarët jemi mësuar që të themi, të komentojmë, analizojmë apo të nëpërgojim gjithçka nëpër kafenera, apo vesh më vesh, por kur vjen puna për të thënë të vërtetat tona, për të dhënë gjykimin mbi epokën tonë dhe bashkëkohësit tanë publikisht, atëherë kthehemi në pe

Kur shohim përreth nesh, madje edhe trupin tonë, ajo që shohim është maja e ajsbergut. Dr.John Hegelin Mendo për këtë një çast.Shikoje dorën tënde.Ajo duket e fortë, por në të vërtetë nuk është e tillë.Nëse do ta vije nën një mikroskop të përshtatshëm, do të shihje një mase energjie që dridhet. Bob Proctor Gjithçka është bërë nga e njëjta substancë, qoftë dora jote, oqeani apo edhe një yll. John Assaraf Gjithçka është energji dhe më lejo të të ndihmoj ta kuptosh paksa këtë.Kemi Universin, galaktikën tonë, planetin tonë dhe pastaj janë individët;dhe brenda këtij grupi janë sistemet e organeve, qelizat, molekulat dhe pastaj atomet.Dhe më pas është energjia.Pra, nivelet për të cilat mund të mendosh janë të shumta, por në Univers gjithçka është energji. Dr.Ben   Johnson Kur zbulova Sekretin, doja të dija opinionet e shkencës dhe të fizikës për sa i përket kësaj njohjeje.Ajo çka zbulova ishte absolutisht mahnitëse.Një prej gjërave më entuziazmuese të të jetuarit në

Dua të diskutoj për tre gjëra, pak a shumë së bashku: së pari, për disa pyetje të hershme të ngritura nga ekzistenca e arteve intermedialë; së dyti, për disa aspekte të shkrimtarit argjentinas Jorge Luis Borges, për të cilin ushqej admirim të madh; së treti, për disa shqetësime profesionale të miat, të cilat lidhen me çështje të tjera dhe kanë të bëjnë me atë që unë po e pagëzoj “letërsia e mundësisë së shteruar” ose, thënë më me sqimë, “letërsia e shterimit”. Më “shterim” nuk kam ndërmend ndofarë gjëje kaq bajate sa tema e dekadencës fizike, morale, ose intelektuale, porse vetëm stërpërdorimin e disa formave të caktuara letrare ose shterimin e disa mundësive të caktuara në letërsi, të cilat nuk është se janë domosdoshmërisht shkak për t’u dëshpëruar. Se shumë artistë madhorë të Perëndimit, për dekada me radhë, s’kanë gjetur qetësi tek përkufizimet për median artistike, zhanret dhe format, kjo s’do shumë mend: pop arti, “happening-u” dramatik dhe muzikor, gama e plotë e artit

Le të përfytyrojmë një historian të ardhshëm arti a një eksplorues nga kozmosi, të cilët do të shtrojnë këtë pyetje: Cila është ideja e bukurisë që sundon në shek. XX? Në fund të fundit ne gjatë kësaj rendjeje nëpër historinë e bukurisë, nuk kemi bërë veçse kemi shtruar pyetje të ngjashme lidhur me Greqinë e vjetër, Rilindjen, gjysmën e parë a të dytë të shek. XIX. Është e vërtetë që është bërë ç’ka qenë e mundur të bëhet për të dalluar kundërtitë, që vlonin në një periudhë të caktuar, ku, për shembull, mund të bashkëjetonin shija e klasicizmit të ri dhe estetika e së Madhërishmes, por, tek e fundit, gjithmonë, duke parë “së largu”, krijohej ndjesia se çdo shekull shfaqte tipare të njësuara ose, e shumta, vetëm një kundërti themelore. Mundet që shpjeguesit e së ardhmes, duke vështruar edhe ata “së largu”, do ta dallojnë diçka me të vërtetë tipike për shek. XX dhe do t’i japin, për shembull, arsye Marinetit duke thënë se për shekullin që sapo kaloi Fitore e Samotrakës ishte nj