Albert Vataj

Nga Albert Vataj Shumë nga ne e shohin mundësinë e të shprehurit të dashurisë si një libër që do të lexonim, si telefonatën që kemi për të bërë, si letrën që, heret a vonë, dëshirojmë ta shkruajmë. Dëshira jonë është e sinqertë, qëllimet tona janë të mrekulluesheme, por gjithnjë janë të vlefshme arsyet për të mos i kthyer në veprim. Ndoshta nuk është çasti i duhur, nuk kemi humorin e përshtatshëm, kemi gjëra më të rëndësishme për të bërë, planetet nuk parashikojnë gëzim dhe mbarësi, çdo justifikim është i mirë. Kështu ditën tona, në vend të dashurisë për të cilën këmi kaq shumë nevojë, shtyhen dhe rastet humbasin. Ka gjëra që kurrë nuk duhet lënë për nesër. Një fëmijë që vrapon drejt nesh për ta përqafuar apo për ta lavdëruar me shumë dashamirësi, ka nevojë një çast, për një përkëdhelje të tillë, jo kur na vjen për mbar neve. Një mik që ka nevojë të vendos kokën në supin tuaj për të qarë, nuk mund të presë një kohë tjetër. Një i dashuruar që kërkon patjetër të sigurohet me lo

Nga Albert Vataj Ditëvdekja e Franc Kafkës, tragjikut të shekullit XX Sot 91 vite më parë, më 3 qershor 1924, në një sanatorium në Austris vdiq Franz Kafka; gjermanishtshkruesi, lindur në Pragë më 3 korrik 1883, nënshtetas austro-hungarez, me prejardhje hebraike. Rridhte nga një familje relativisht e kamur. Një penë e jashtëzakonshme dhe një personalitet, gjithashtu i jashtëzakonshëm. Njëri me një zemër që mund të trokiste vetëm në kraharorin e një shenjtori, siç ishte ai. Sëmundja dhe koha e përndoqën përgjatë gjithë rrugës së tij, deri më 3 qershor 1924, një vit pa mbushur 40 vjeç. Marrëdhëniet e tij intime dhe tekstshkruese ishin të ndërlikuara, të garrametshme, dashuroi dhe shkroi, jetoi dhe kontribuoi me zemër dhe mendime, si ai e pakkush tjetër në mënyrën e tij. Krijimtaria; tregime të shkurtra, romane që kurrë nuk i përfundoi. Shumicën e dorëshkrimeve i dogji, pjesën që mbeti e la me amanet të kishte të njëjtin fat, por jo çdo amanet meritonte të respektohej, si dh

Nga Albert Vataj Behim në ndërmendjen për poetin e dramaturgun e madh, si në një kremte. 117-vite më parë më 5 qershor lindi   në Fuente Vaqueros, një Fshat në Granda të Spanjë Fredriko Garsia Lorka. Ai u   shua tragjikisht dhe iku si një martir i lirisë, më 19 Gusht 1936. Një vdekje me shumë të panjohura dhe plot hamendësime, në një farë mënyre ishte sintezë e vetë të gjallëve të Lorkas. Ai mbamendet si poet, shkrimtar, dramaturg, gjithashtu në jetëshkrimin e tij shënohet edhe veprimtaria si drejtor teatri. Fredriko Garsia Lorka është i njohur ndërkombëtarisht për pjesëmarrjen e tij në luftën civile spanjolle ku udhëhoqi forcat anti-fashiste për të penguar forcat Gjeneralit Francisco Franco. Vetëm pas vdekjes së Frankos, për García Lorcan mund të diskutohen hapur në Spanjë. Kjo për shkak jo vetëm të censurës politike, por edhe të ngurrimit të familjes e cila dispononte dhe nuk lejonte publikimin e krijimeve të tij, një pjesë e cila ishte e papërfunduar. Ky ishte fati i

Nga Albert Vataj Sot 145 vite më parë më 9 qershor të vitit 1870 vdiq në moshën 58-vjeçare një nga gjigandët e letërsisë angleze, Çarls Dikens. Kaq vite që rreken të na e kthejnë këtë shkrepëtimë në ndërmendje dhe dëshmim, janë një feksje në universin e matshmërisë së kohës në art. Janë jo më pak se një e djeshme, prej të cilës zgjohemi me ngut dhe përplot kureshti, për të kumtuar dhe për të mëtuar atë që një e shkuar e rizgjuar tek ne ng ucatet të dëshmojë. Është kjo kohë dhe hapësirë, dimesioni prej nga erdhi në historinë e letërsisë, një korife mendimi dhe qëmtimi, një ngucatje përvoje dhe dëshmimi, një jetë e tendosur dhe e mbushur me mbrëmje të trazuara dhe net të zymta, vrashpirtje e zemërthyerje. Oshnar i rrëfimi dhe delikat i tematikët, sarkastik dhe ndërzyes. Ai nuk mund të ishte vetëm një emër i madh, pas të cilit zvarget një galeri kryeveprash botërore, e që mundena me nxjerr prej tyre dhe për ta sejdisur në memorien e shekujt prej jush “Pikuiku”, si

Nga Albert Vataj Sapo tisi i hollë i muzgut nis me e mbështjell shtatin e qytetit e rruginave fillon për me u lëshu batica mbramësore, nji yshtje vullnese më kah me drejtim verilindor të Shkodrës, për me sos' në varrezat katolike. Ky cak mëto me ken njiherash një vizitë te varri i tim eti, ndoj fjal me than asaj heshtje qi rrin n'mes nesh. Gjithnjë më ka magjepsur ajo pamje që të shfaqet sapo kalon pragun dhe hyn në territorin e kishës, ku prehen në përjetësi je tët e pasosuna të krejt atyne që ky truall i vullnesës hyjnore i ka pranuar në gjirin e vet, si një shëlbim për rrugëtimin e tyre të pasosun. Azgja, veç hapave tonë që preknin puhizshëm tabanin e kësaj toke pushimi të pasosun, nuk kishte gjas' me e prish heshtjen që t'rrethonte gjithkah. Kryqe, kryqe, shtatore shenjtorësh që shenjtërojnë amshimin e këtyre shpirtrave, ndiqnin hapat dhe kureshtinë tonë që zvarrej ngadal për nga e djathta e kapelës së kishës. Kurrkund tjetër nuk mundesh me nd

Nga Albert Vataj Sot 125 vite më parë datëlindi Egon Schiele (12 Qershor 1890 – 31 Tetor 1918) piktor austriak, figurë shumë e spikatur e fillimit të shekullit 20. Puna e tij shquhet për intensitet dhe tension. Shformimet e trupave dhe linjat theksuese që përshkojnë pikturën e Schiele shënojnë fillimet e Ekspresionizmit. Piktura e tij e veçon atë nga armata e yjësive që shkrepëtitën në qiellin e famës. Bashkë me Gustav Klimt ata hodhën themelet e një trajtimi ndryshe të pikturës si element shprehës estetik. Ai ishte vetëm 28 vjeç kur vendosi të ndalte kumtin e çartun të mëtimit të gjendjeve dhe gjërave, hireve dhe përhedhjeve të epshta të mishit. Megjithë jetën e shkurtër ai la një galeri të begatë punësh dhe një formë ndryshe të shëtitimit të penelatës, akuarelit e grafikës në kuadratin e një shpërthimi të potershëm ndjenjash delikate të një shpirti të trazuar. Seksualiteti i dominuar në pikturat e Egon Schiele është një manifestim jo dhe aq i botës së brendshme të d