Në botën e Kainit, të jetosh si Abel

Do ta filloj që nga origjina. Eva lindi 2 fëmijë, Kainin dhe Abelin. Ishin fëmijët e mëkatit e megjithatë Zoti u dha të dyve dy mundësi për të punuar e jetuar mirë. Kainit i la porosi të kultivonte tokën e të rriste fruta të bollshme prej saj, ndërsa Abelin e porositi të rriste bagëtitë e ta shumonte grigjën e tij. Të dy u munduan të bënin më të mirën e mundshme dhe një ditë ia ofruan produktet e tyre Zotit që ua kishte ofruar këtë mundësi. Nga të dy produktet që vëllezërit i ofruan, Zotit i pëlqeu më shumë oferta e Abelit, flija e bagëtive. Duket sikur Zoti parapëlqeu bariun e jo bujkun, por në fakt nuk është ashtu. Në këtë keqkuptim, Kainit iu errësuan sytë, ndoshta nga Zilia dhe e vrau të vëllanë. Që atëherë Zoti tha se askush nuk duhet ta prekte Kainin, pasi kjo ishte çështje e tij. Kurse Kainit vetë i tha se do t‘i dilte shpirti brezni pas breznie e me shumë mund do t‘i nxirrte të mirat e tokës që i ishte dhënë si dhuratë e që nuk e kish vlerësuar. Del e qartë se nga egoizmi, nga kjo diçka në formë antiteze njerëzore, buroi Zilia tek Kaini dhe kështu i përcatoi  rrugën dhe vuajtjet atij e trashëgimtarëve të tij.

Shumë shekuj më vonë, në kohën e Moisiut, kur hebrenjtë e skllavëruar në Egjipt fituan lirinë vetëm falë vullnetit të Zotit., ndodhi një fenomen pak a shumë i ngjashëm. Pasi ata, hebrenjtë pra, dolën nga Egjipti dhe kaluan shkretëtirën, vuajtjet e mundimet e tyre morën një rrjedhë të re me Moisiun. Pasi kaluan vuajtjen e madhe të skllavërisë dhe ankthin e përndjekjes, atyre u erdhi dëshira të kërkonin të mira materiale e begati për të vazhduar një jetë më të mirë, pasi “bukë e gjellë, plus punës së stërmundimshme” ata kishin edhe kur rrinin të lidhur me vargonj në Egjipt. Kështu iu lutën Zotit. Ai i dëgjoi dhe ua dha, me zemërgjerësi. Por ata çfarë bënë?! U turrën kush e kush më shumë të merrnin çdo gjë që kishte rreth tyre. E nga grykësia, filluan të merrnin inat njeri-tjetrin deri në grindje e përballje. Nuk kishte si të ndodhte ndryshe. Një grusht njerëzish që kishin vuajtuar deri në ekstrem padrejtësitë njerëzore dhe më pas, falë Zotit kishin fituar lirinë, duke harruar paturpësisht historinë dhe plagët e tyre, por mbi të gjitha Dashurinë Qiellore, do përfundonin në një luftë vëllavrasëse prej grykësisë.

Edhe njëherë, nga egoizmi buroi zilia, e pas saj, nga dëshira për të patur sa më shumë, grykësia, doli në pah padenjësia e qenjes së distancuar nga filli i krijimit të saj, Zoti.

Pikërisht kjo ka ndodhur kronologjikisht në historinë e botës… e si rrjedhojë edhe në Europë. Njerëzit luten me dhimbje e gulçime shpirtërore kur janë në vështirësi të thella, por vetëm se fill pasi dalin nga kjo gjendje, ata harrojnë ku ishin dhe si dolën nga kjo situatë. Ata harrojnë procesin e gjatë të lutjeve drejtuar Zotit në momentet e tyre më të pashpresa. Ata harrojnë gjithashtu se pikërisht përgjigjja Hyjnore, mëshiruese e zemërgjerë i kthen në kushte dinjitoze për të patur një jetë të begatë. Me dritëshkurtësi dhe banalitet harrojnë se nuk janë ata protagonistët e rrugëtimit dhe ngjarjeve të tyre. Pasi dalin nga gjendja e mjerimit fillon e zë vend në jetën e tyre egoizmi, zilia, grykësia, tradhtia, mashtrimi, prita, hakmarrja. Të padenjët, pasi harrojnë ku ishin dhe si erdhën në kushte dinjitoze, i vërsulen parasë, pushtetit, vanitetit (vetpëlqimit) dhe sjelljes me prepotencë e mendjemadhësi në publik. Sa herë dalin para syve tanë këto fenomene nga njerëz që duan të shiten më shumë nga ç‘janë në të vërtetë?! Ndërkohë që njerëzit e vërtetë, ata të plotësuarit e të vetëdijshmit për burimin e të mirave në jetën e tyre, kanë një sjellje tjetër, krejt tjetër.

Kjo që cituam më lartë është kriza e moralit të disa qenieve që patën fatin të parapëlqeheshin për të qenë njerëz. Por në fakt ata nuk patën forcë dhe dëshirë të qëndrojnë njerëz e si pasojë degjeneruan në qenje të joshura nga paraja-një copë letër, nga pushteti, vaniteti dhe dëshira për t‘u dukur në publik nëpërmjet sjelljeve prepotente. Kjo quhet pasoja e krizës morale.

Kur njeriu degjeneron i joshur nga veset e mësipërme degjeneron në qenje dhe kjo përfaqëson pikën maksimale të krizës morale. Nga kjo krizë e madhe, nga kjo krizë morale, vjen edhe rrënimi. Rrënimi ekonomik. Rrënimi ekonomik shfaqet me rrëmujë, me një model jetese pa rregulla, me improvizime.

Zoti është përbetuar disa herë për të krijuar një rend të ri botëror prej këtyre devijimeve në mënyrën e jetesës së njeriut. Që me Noen, i cili doli garant për përmbushjen e porosive të tij dhe Zoti e besoi duke i sugjeruar varkën e shpëtimit. Më pas me Moisiun, i cili edhe ky doli garant për të çuar në vend porosinë e Zotit duke ndikuar tek populli i tij. Dhe Zoti e dëgjoi Moisiun, por siç rezulton qartë populli i doli fjale Moisiut. Më pas kjo ndodhi me Jezus Krishtin, të cilit për të shlyer mëkatet e patregueshme të njerëzve iu desh të gozhdohej mbi kryq. E Zoti, vetëm pse i biri pësoi vdekjen më të dhimbshme për ndjeshmërinë njerëzore, vendosi të japë ende kohë për reflektim. Por pas 2000 vjet kryqëzimi të kobshëm për shërbimin tonë, çfarë kemi?

Kemi ende egoizëm, zili, grabitje, mashtrim, prita, hakmarrje, pushtet, vese, vetëkënqësi e prepotencë në ambientet publike. Kështu janë shkatërruar janë shkatërruar perandoritë e jo më familjet mafioze, partitë fantazëm apo shtetet e krijuara artificialisht prej egoizmit njerëzor që dëshiron të verë patjetër kufij.

Rasti shqiptar

Po në Shqipërinë tonë a ndodh e njëjta gjë? Sigurisht që po. Pa i ardhur gjatë vërdallë historisë tonë të sakatuar, do hidhemi menjëherë tek vitet e fundit të quajtura “në tranzicion”. Kjo periudhë mjafton si kampion për të ilustruar të gjithë të kaluarën.

Shqiptarët lirishtypur dhe të përgjakur gjatë komunizmit morën si dhuratë hyjnore lirinë. Edhe pse liri e pjesshme ajo ishte liri, njësoj si ajo e hebrenjve që dolën nga Egjipti.

Menjëherë më pas, në shumë pak vjet, shqiptarët patën edhe shpërblimin material, njësoj si 2 bijtë e Evës pas mëkatit, si hebrenjtë pas shkretëtirës dhe si Evropa perëndimore pas gozhdimit në kryq të Jezusit.

Paratë shqiptarëve u erdhën më së shumti nga emigracioni vetëmohues i bijve që sakrifikuan dëshirat e moshës për t‘u ardhur në ndihmë familjeve. Ata sollën shumë para falë ndihmës mëshirplotë të Zotit dhe popujve mikpritës. Erdhën shumë para edhe nga organizma e institucione ndërkombëtare. Erdhën shumë para edhe nga trafiqet, si pasojë e rritjes së egoizmit e grykësisë tek disa individë të caktuar. Nga shenjtëria kanë zbritur në mëkat. Në emër të këtyre shumave marramendëse parash, u komprometuan njerëz, familje, grupime, parti, qarqe fetare (individë brenda tyre). Dhe kështu, modeli që u krijua për shoqërinë shqiptare që sapo kish dalë nga shtypja dhe vargonjtë, ishte ai i egoistit, materialistit, makiavelistit, grykësit, abuzuesit, përfituesit, servilit, ziliqarit, tradhtarit dhe i të pashkolluarit. Po, po. Sepse në Shqipëri, pasi çdo gjëje iu vu një çmim monetar: edhe burrnisë, edhe moralit, edhe fesë, edhe fëmijëve, edhe vendit të punës, edhe idealeve… erdhi momenti që iu vu një çmim edhe diplomave shkollore.

Populli ynë thotë: “Ja sheshi, ja mejdani!”. E sheshi është zaptuar nga egoisti, ziliqari, tradhtari, i pabesi, prepotenti, provinciali që me prepotencë i imponohet qytetërimit për ta kthyer mbrapsht, atje prej nga erdhi ai vetë për të shpëtuar. Ky është paradoksi shqiptar brenda paradoksit botëror.

Është i ngjashëm për nga procesi i degradimit por shumë më i shëmtuar për nga ngjyrimet që merr gjatë rrugës së tij të mbushur me provincializëm primitiv, armik ziliqar e i përbetuar i qytetërimit.

Në këtë krizë të thellë morali e qytetërimi së bashku, rrënimi ekonomik sapo ka filluar dhe nuk ka kapur ende fundin. Kjo nuk thuhet e nuk vërehet për dy arsye. Një sepse shqiptarët kanë qenë historikisht në kriza ekonomike dhe dy sepse shqiptarët janë frikacakë e gënjeshtarë përballë realitetit. Kjo vjen nga vogëlsia e perceptimi i vakët i një dimensioni shpirtëror. Njeriu nuk mund të gënjejë veten edhe para pasqyrës. Por jo, shqiptari e bën këtë: “bukur e mirë”.

Edhe në botë e në gjithë Evropën ka krizë ekonomike por vetëm se atje thuhet e madje thuhet hapur. Ndërsa në Shqipëri gënjehet edhe pse kriza morale e ekonomike është me data antike, që kur shqiptari tradhtojnë veten.

Për të qenë më të drejtpërdrejtë dua të them se:

-Gazetaria është nën thundrën dhe përçmimin ku e kanë vënë të lartpërmendurit që e drejtojnë këtë vend me vektor kokëposhtë. Moderatorët më të suksesshëm televizivë janë ata që ne njohim: fshatarë, armiq të qytetërimit, në emisionet e të cilëve dominon modeli i “politikanit” injorant, të shëmtuar e fshatar pavarësisht se ka lindur në kryeqytet, pijanec dhe i djersitur me erë të keqe.

-Djemtë e moshës 17-20 por dhe më lart, shëtisin me makina të shtrenjta. Veshin rroba të shtrenjta, mbushin trupin me tatuazhe, qethen si killera (duke shprehur parapëlqimin e modelit shoqëror të duan). Ata kanë të dashura që i ndërrojnë gati çdo ditë, si çorapet. Drogohen rregullisht me mburrje. Janë të pashkollë, agresivë dhe përdorues të një zhargoni të përbaltur. Ky individ që përdor ekstremisht sensin e sfidës ndaj joshjes maksimale në jetën e tij, nuk mund t‘i shmanget stacionit të tij final. Ai vetëm sa përshpejton kohën e mbërritjes në këtë destinacion. Pasi ka arritur gjithë këto pika joshjeje maksimale në jetën e tij të shkurtër prej moshës së re, ai nuk kërkon dhe nuk mund ta shmangë dot takimin e fundit me vdekjen.

-Vajzat e reja ëndërrojnë të bëhen të dashurat e çdokujt që ka një makinë të mirë, të vetën apo të marrë hua prej dikujt. Qoftë ky djalë i ri apo gjysh me proteza në gojë. Ato dalin në mëngjes nga shtëpia e prindërve dhe përfundojnë kafeneve në pritje që dikush nga këta që përmendëm më lart t‘i “rimorkiojë për një xhiro me makinë”. Në paradhomën e trurit të tyre as që ekziston mendimi se mund dhe duhet të bëhen nëna të denja për bijtë që do rrisin. Nëna nga ato që askush, askurrë, të mos u drejtohet bijve dhe t‘i tregojë me sens përçmues si “i biri i asaj kurvës”. Ato as që e çojnë nëpër mend se sa e rëndë është për një bir kur dëgjon keq e më keq për nënën e tij.

-Po kështu gratë dhe vajzat e rritura që i veçohen paksa kategorisë së mësipërme, jetojnë me ëndrrën materialiste. Ato kanë mbetur pa u martuar sepse presin që burri i tyre të jetë gjithkush që të ketë para të mjaftueshme e që të plotësojë dëshirat e tyre të përziera me doza të larta injorance. Pretendimet e tyre nuk përkojnë aspak me ëndrrën për të patur familje apo për t‘u bërë nëna. Ato nuk marrin aspak parasysh faktorin që e kundërshton ashpër “aspiratën” e tyre. Ato harrojnë se aventurieri i radhës, i cili lëvrin para për të joshur seksin tjetër, fokusohet në mosha relativisht shumë të reja, sepse në këtë mënyrë ai merr maksimumin e shpërblimit për paratë që jep.

Bota do jetë e barinjve të urtë, e trashëgimtarëve të Abelit.