Aleksandër Moisiu, kreshta me e lartë ku ndërtoi folenë shqiptaria

Aleksander Moisiu qe pjelle e tokes shqiptare. Ai u end neper bote me Shqiperine ne zemer dhe kudo qe vajti valeviti flamurin e artit te tij si nje simbol qe larte-son aftesine, virtytet dhe vitalitetin e kombit shqiptar mi-dis popujve dhe kontinenteve te botes.

Sot, ne njeqindvjetorin e lindjes se tij, ne perkujtoj-me me respekt e admirim te thelie kete bir te madh te vendit tone, per kontributin e shquar qe ai dha ne the-sarin e kultures perparimtare boterore e ne menyre te vecante per ate afirmim te shkelqyer te mesimit te njo-hur nga gjithe zhvillimi i historise se, ashtu si cdo komb i madh, edhe kombet e vogla kane gjenialitetin e tyre krijues. Nuk mund te mos kujtojme me ndjenjen e nje mirenjohjeje te vecante te gjithe ata miq, shoke e ko-lege te shquar te Moisiut qe ne marredhenie te ngushta pune krijuese, fryme shoqerore e te nje respekti reci-prok krijuan se bashku me Moisiun vepra te pavdek-shme si regjisorin M. Reinhard, bashkeshorten besnike te aktorit tone, kolegen dhe aktoren e shquar Johana Tervin e te tjere, ashtu sic nuk mund te mos vleresojme lart kritiken objektive qe zbuloi dhe inkurajoi te Moisiu cilesite dhe virtytet e artistit te madh.

Figura e Aleksander Moisiut radhitet ne kalendarin e personaliteteve dhe figurave te shquara te kultures boterore te UNESKO-s, e cila organizoi sesione e kon-ferenca per perkujtimin e jubileut te 100-vjetorit te lindjes se tij.

Moisiu e filloi rrugen e jetes dhe te artit i uritur dhe   cau   perpara   me   perpjekje   dhe   sakrifica   te   medha ... «Kush ka jetuar me te fillimet e punes se tij, si i kam jetuar une — kujton aktori i madh Baserman — kush ka pasur perpara pengesa mbi pengesa, ai duhet te admiroje per se tepermi energjine e Moisiut. Ai e di se c'do te thote te mos dorezosh armet ne rrethana te tilla-. Komisionet provuese e rrezuan ne provime me mo-tivacionin «i paafte per aktor-. E gfare nuk i tha kritika denigruese: e quajten "figurant te padurueshem», -aktor qe nuk eshte i zoti te krijoje asgje», «aktor pa atdhe-, »cifut», -spiun bolshevik», «fytyre djalli- etj. Atmosfera e ftohtesise e shqetesonte, e trishtonte, por Moisiu nuk u perkul. Aleksandrit iu desh te punonte dhe te luftonte per te persosur artin e interpreting, te zoteronte metodat e reja,-te kapercente ndikimet e artit natyrdlist dhe ek-spresionist dhe cdo «izem» te artit dekadent. Dhe ai e bente kete me nje lufte kembengulese, duke perballuar dhembjet dhe deshperimin, duke mos u thyer perpara pengesave, duke pare me guxim ne kerkim te formave te reja te interpretimit, duke pasur si arme lufte talentin e tij, vullnetin e paepur per te studiuar e punuar, forcen morale, pasionin, virtuozitetin e teknikes dhe bukurine e zerit te tij.

Duhej luftuar kunder rrymes zoteruese te opinionit publik borgjez, qe ishte formuar dhe qe u qendronte besnike metodave dhe menyres impresioniste te interpretimit. Kjo shtrese e qarqeve artistike hyjnizonte idhujt e saj te artit skenik, duke frenuar talentet e reja. Kunder ketij tradicionalizmi konservator luftuan me kembengulje Reinhardi dhe Moisiu.

Gjate nje jete te shkurter, 25-30-vjecare skenike, ai pergatiti rreth dyqind figura e personazhe, shumica e te cilave ishin kryerole, nga vepra dhe autore qe per-bejne kulme te dramaturgjise e te teatrit perparimtar boteror, nga antikiteti e deri te bashkekohesit e tij.

Mori pjese ne rreth 15 filma artistike. Moisiu per-gatiste vazhdimisht koncerte te fjales artistike me vepra te autoreve me te permendur, qe per nga niveli i larte i interpretimit, historia e teatrit boteror e ve Moisiun ne radhen e recituesve me te fuqishem te botes. Gjate nje cerek shekulli ai shtegtoi ne kontinente te ndryshme te botes, i brohoritur me entuziazem nga miliona njerez, adhurues te artit dhe te gjenise se tij artistike.

Vetem nje titan me ideale e ne lufte per venien e tyre ne jete si Moisiu yne rfiund te ngrihej ne piedestalin e artit skenik boteror, i pranuar nga te gjithe popujt si nje nder aktoret e medhenj te gjysmes se pare te sheku-llit tone.

Zhvillimi dhe persosja e artit te interpretimit te Moi-siut eci krahas me zhvillimin dhe formimin e tij si njeri. Personaliteti i tij u formua si perfundim i nje pjekurie te gjithanshme. Pikerisht ky zhvillim i gjithanshem e harmo-nik e ndihmoi ate te arrije maja te larta ne artin skenik.

Ne interpretimin e tij te fuqishem, rolet me te njohu-ra te dramaturgjise boterore (te Eskilit, Sofokliut, Shekspirit, Getes, Shilerit, Tolstoit, Ibsenit, Cehovit, Haupt-manit, Shout e shume te tjere) u gjalleruan dhe tinge-lluan me nje force me te madhe dhe nen nje drite te re. Me artin e tij te interpretimit, Moisiu shenoi nje zhvillim dhe nje ngritje te metejshme te artit realist te interpretimit ne mjeshterine e aktorit duke i zgjeruar kufijte e artit te tij ne proporcione boterore. Pa qene' gjerman eshte vleresuar si interpretuesi me i madh i Getes dhe i Shilerit, pa qene rus u cilesua si interpretuesi i paarrit-shem i Tolstoit, pa qene anglez u vleresua si interpretuesi me i madh i Shekspirit dhe Shout. Popujt i kane dhene kete vleresim Moisiut jo vetem sepse ai interpre-toi ne nivele te atilla autoret e tyre, por edhe sepse keta autore Aleksandri i tregoi me vlera universale edhe per popujt e tjere. Jo me kot kritika e ka quajtur -Zogu shteg-tar, me bujari, me fisniku, ne historine e teatrit te kohes sone»

Ne kete qendron kontributi i shkelqyer i Moisiut dhe zbulohet botekuptimi i shendoshe e perparimtar i tij. Prandaj tek miliona spektatore te Berlinit, Parisit, Moskes, Bernes, Budapestit, C'kagos, Bukureshtit, Londres, Stok-holmit, Prages, Nju-Jorkut, Tokios, Stamboliit etj. ai la mbresa te pashlyeshme, i brohoritur dhe i pershendetur me entuziazem.

Aleksander Moisiu jetoi e krijoi ne nje periudhe te pasur me ngjarje te medha, ndaj te cilave u shqua per qendrimin e tij perparimtar. Ai denoi karakterin imperialist to Luftes se Pare Boterore. Ishte nder artistet e pare qe vizitoi Bashkimin Sovjetik te Leninit e te Stalinit, qe pershendeti, mbrojti e propagandoi revolucionin socialist ne ate vend. Jo nje here vuri ne dukje krizen e teatrit bashkekohor, qe e shihte te lidhur me krizen e per-gjithshme te kapitalizmit te viteve 30. Ai stigmatizoi per rrezikun e lindjes se revanshizmit gjerman si qytetar e si artist, saqe u ndoq nga nazistet e u detyrua te emigroje ne  shtete  te  tjera.   Te   gjitha   keto   e  vene   Moisiun   ne radhen e figurave me perparimtare te Evropes se asaj kohe. E ngrene si nje personalitet te shquar te artit skenik perparimtar jo vetem per ato qe kishte arritur, por edhe per aspiratat e planet qe kishte deklaruar, per krijimin e nje teatri te ri, sa me demokratik e sa me afer masave te punonjesve.

Fale ketij botekuptimi, Moisiu u ngrit mbi interpre-tuesit paraardhes dhe ata bashkekohes per domethenien e thelle ideoartistike me te cilen ai krijonte figurat e tij, ku spikatnin tingellimi aktual, fuqia mahnitese pergji-thesuese dhe misherimi i tyre i persosur realist. Me keto, ai shenoi zhvillimin e metejshem te artit realist te interpretimit ne mjeshterine e aktorit ne shekullin XX e. i dha artit te tij proporcione boterore. Prandaj, bashke-kohesit, pavaresisht nga kombesia, pane te Hamleti, Fausti, Fedja, Dubedati, Osvaldi e pergjithesisht te he-ronjte e Moisiut aspiratat, perpjekjet, luften e inteli-gjencies demokratike bashkekohore kunder tiranise e shtypjes, moralit borgjez e aristokrat, sistemit shfryte-zues, kunder te gjitha forcave te erresires e te regresit per zgjimin e kryengritesit, te njeriut te ndershem, te pasur me virtyte e aspirata fisnike.

Duke kapercyer teatrin natyralist, qe ishte i paafte per pergjithesime te fuqishme, Moisiu nuk kaloi ne ek-stremin tjeter. Ai luftoi kunder teatralitetit, formalizmit, simbolizmit, ekspresionizmit etj. E gjithe kjo deshmon se Moisiu e vleresoi artin realist te interpretimit si me te aftin per te pasqyruar jeten, per te pergjithesuar e per te komunikuar me te gjithe popujt, pavaresisht nga kombesia.

Nje nga tiparet me te rendesishme ne kete drejtim ka qene aftesia per te zoteruar ne menyre te persosur artin e te misheruarit, artin e ndryshimit te artistit nga figura ne figure. Mjafton t'u hedhesh nje sy fotografive e filmave nga interpretimet e tij, qe te bindesh per for-cen   e   madhe  transformuese   ne   pershtatje   me  figuren.

Moisiu kishte nje fytyre me nje plasticitet te mahnit-shem. Kjo fytyre here merrte pamjen groteske te nje palacoje, here shprehte zbehtesine tronditese te te vde-kurit. ^i dinte t'i jepte fytyres se vet shprehjen e nje femije qe cuditej, lakmine e njeriut me kenaqesi te pangopur, shprehjen e sakte dhe te caktuar te nje deli -katese te embel, si dhe te nje talljeje sarkastike.

Zeri i tij eshte quajtur nje mrekulli ne historine e interpretimit  skenik,   nje  orkester  me  te gjitha   modulacionet e te gjitha intensitetet, qe nga me te uletat e deri ne shperthimet tronditese. Nje ze i kumbueshem, i ashper, i mprehte, nje ze tipik shqiptar nga timbri i tij, tonali-teti  i tij,  melodia dhc shqiptimi.

Nese rrethanat e jetes e detyruan Moisi Moisiun, babain e Aleksandrit, te mergonte perkohesisht ne dhe te huaj, Aleksandri nuk e mohoi, nuk e harroi kurre Atdheun e tij, Shqiperine, por e kujtoi gjithmone me mall dhe dashuri. Per lidhjet e Moisiut me Shqiperine dhe shqiptaret, per dashurine ndaj Atdheut, per ndje-njen e kombesise se tij shqiptare, per te cilen ai ishte gjithmone krenar dhe te cilen nuk e mohoi asnjehere, si ne kohe te veshtira ashtu edhe ne castet e triumfeve te tij te panumerta, si atehere kur shumekush e quante -artist pa atdhe» ashtu edhe atehere kur shume vende perpiqeshin ta benin artist te kombit te tyre, flasin shume fakte dhe ngjarje prekese nga jeta e artistit ne mergim. Aleksander Moisiu ka dale nga vatra e familjes se Moisive te Kavajes. I ati i Aleksandrit, Moisi Moisiu, pu-nonte ne Durres, duke u marre me tregtine e lekurerave dhe te gezofeve, te cilet i eksportonte jashte. Ne ate kohe ky qytet i lashte bregdetar sherbente si nje nyje lidhjeje dhe rrihej nga anije tregtare te vendeve te ndryshme.

Moisi Moisiu, rreth vitit 1860, shkon per arsye eko-nomike nga Durresi ne Trieste, ku vendoset si komisio-ner tregtar. Ketu u njoh me Amalia de Raden, me te cilen u martua. Familja e de Radajve ishte me origjine orbereshe, pasardhesit e shqiptareve te shperngulur ne Itali pas vdekjes se Skenderbeut. Kjo deshmohet nga vete Aleksander Moisiu, i cili, sipas kujtimeve te bashke-kohesve, ka thene: «Babai im eshte thjesht shqiptar dhe nena  ime eshte shqiptare  nga arbereshet».

Megjithese lindi ne Trieste, me 2 prill 1879, ai u ri-kthye ne Shqiperi se bashku me te jatin qe ne moshe te vogel, kur ishte 4 vjec. Ne Durres shtepia e Moisiut ishte jo shume larg detit, prane mureve te keshtjelles shekullore. Kur u be gjashte vjec, u regjistrua ne shko-llen fillore. Shume me vone, pas 30 vjetesh, ne arti-kullin »Nje enderr nga feminia-, botuar ne gazeten Noje Fraje Prese», Aleksandri shkruan: «Une fillova te shkoja ne shkolle ne Durres (ky eshte Durrakiumi i vjeter i ro-makeve ne Shqiperi, ne detin Adriatik). Atje mesova te kendoja e te shkruaja gjuhen shqipe dhe greqishten e re. Dhoma ime i kishte dritaret nga deti, une i shikoja shpesh   anijet   kur   vinin   e   largoheshin.   Ato   vinin   nga

Triestja e udhetonin per ne Korfuz. Triesten une e njihja, atje kisha lindur, kisha udhetuar me karroce e me tram-vaj. Atje une pashe ne stacionin jugor nje monstrum (lokomotive) duke ardhur me zhurme dhe tym... Jo, Triestja nuk me terhiqte...-1) Vitet e feminise qe kaloi ne Durres, ne gjirin e njerezve te babait dhe me shoket e shkolles, i lane Aleksandrit mbresa te forta, te cilat nuk i  harroi gjate gjithe jetes.

Sa e sa here gjate udhetimeve ne kembe. buze de-tit, pati provuar zerin e tij feminor, sa e sa here qendron-te perballe «Malit te Robit- dhe degjonte oshetimen e zerit te tij, qe perplasej ne shkemb dhe rikthehej duke humbur ne thellesine e horizonteve te detit. Ai ndiente kenaqesi te madhe tek shikonte ngjyrat e bukura te detit.

Natyra shqiptare me bukurite e saj te rralla, me njerez trima, krenare e te paepur, kaltersia romantike e Adriatikut, klima e ngrohte dhe e kendshme bregde-tare, jeta gazmore ne rrethin e shokeve, dashuria e njerezve qe e rrethonin per te, kontrastet e thella te jetes shqiptare te atehershme lane ne temperamentin dhe ne karakterin e ndjeshem te Aleksandrit gjurme te pa-shlyeshme. Ai i ruajti ne ndergjegjen e tij keto ndjenja dhe mbresa gjate gjithe jetes se tij si njeri dhe artist.

-   E cuditshme me ty, Moisi! - iu drejtua Aleksandrit kritiku italian Xhuzepe Adami, ne nje bisede pas nje shfaqjeje te bujshme ne Milano. Ti ke studiuar ne Gjer-mani dhe shkolla jote eshte gjermane, po gjaky yt eshte italian dhe sigurisht kjo duket nga shqiptimi i persosur i italishtes. Po, me falni, ne lojen tende ka disa momente te improvizuara gjallerie, qe vijne papritur, qe s'jane as italiane, as gjermane. Keto duken si shperthime te panjohura dhe une kam dashur te te pyes shpeshhere se me c'qellime i beni, per impulse, apo jane thjesht nervore.

-   I dashur Adami, - iu pergjigj Moisiu, ti vertet me njeh mire, po ben nje gabim te vogel per sa i per-ket origjines sime. Une jam rritur ne Shqiperi dhe jo ne Itali. Sigurisht qe ketu kam shkuar ne shkolle dhe kam jetuar, po babai im eshte shqiptar dhe nena ime eshte shqiptare nga arbereshet. Shikon. pra, qe gjaku im i per-ket origjines sime dhe origjina eshte ajo qe thote fjalen e fundit.  Te shikosh  shqiptaret  ne jete duken  si   nierez shume te qete, po gjithe ajo qetesi shnderrohet ne fuqi luani e s'ka zot qe i mban nese dikush i prek ne seder ose ne te drejten e tyre... Por - vazhdoi me tej Moisiu -ne s'kemi ende teatrot tona, prandaj mua me shikon kendej... .

Gjate gjithe jetes se tij krijuese, ne shkrime dhe deklarata publike, ne takime te ndryshme Aleksander Moisiu pohonte me krenari prejardhjen e tij shqiptare. Ne nje interviste shtypi ne 1917 ai deklaronte: Babai im rrjedh nga nje familje shqiptare, nje pjese e se ciles ende edhe sot vazhdon te jetoje ne Shqiperi. Une zo-teroj nje certifikate qytetare te leshuar nga qeveria e perkohshme e Princ VidiK

Moisiu mbushej me mall e dashuri kur takohej me bashkatdhetaret e tij. Ne Vjene ose Bukuresht, ne Milano ose Berlin ai gjente kohe te bisedonte perzemersisht me vellezerit shqiptare, cmallej, kujtonte vitet e feminise, diskutonte mbi problemet e artit dhe gjendjen e Atdheut. Nje miqesi e madhe i lidhte dy bashkatdhetaret tane te merguar Moisiun me Viktor Eftimiun. Ne pritjen solemne dhene nga kolonia shqiptare ne Bukuresht ne dhjetor 1921 per nder te Aleksandrit dhe bashkeshortes se tij, cifti bashkeshortor i Moisive u paraqit i veshur me kostum me ngjyra kombetare. »Ka qene nje nate shqiptare e pa-harrueshme, shkruante gazeta «Kuvendi kombetar*. Ne banket moren pjese Viktor Eftimiu me bashkeshorten, Asdreni, Stavri Kuneshka e shume te tjere. - Moisiu -vazhdonte gazeta - eshte krijuesi i shkolies se re tea-trale, artisti qe mallengjeu dhe habiti boten e qyteteruar. Tek Aleksander Moisiu perfytyrohet gjenia artistike e ko-mbit tone".1)

«Miq te dashur! - u drejtohej Moisiu studenteve shqiptare ne Vjene te mbledhur ne nje banket ne qer-shor 1920 per nder te tij. Ju falemnderit shume per nde-rimet qe po me rrefeni. Jam ndodhur ne shume gostira, ne shume mbledhje, kam ndier gezime, por gezimi qe ndiej kete nate eshte nje tjeter gezim. Ju lutem te me besoni, asnjehere deri me sot s'jam gezuar kaq shu-Tie sa kete nate. . ,

Ligjerata e Moisiut ishte nje shprehje e zjarrte e dashurise per Atdheun, e besimit te patundur qe ai kishte ne forcat e popullit dhe te rinise shqiptare, qe do ta conin vendin drejt rruges se zhvillimit dhe te progresit. Takimet e Aleksandrit me shqiptaret nuk ki-shin thjesht nje karakter miqesor e ceremonial. Ne raste te tilla ai trajtonte probleme politike, shtronte pike-pamjet e tij per probleme shoqerore dhe te artit. Ne nje mbremje tjeter, me 28 nentor 1930, me rastin e pervjetorit te pavaresise kombetare ai u deklaroi studenteve shqiptare ne Vjene: -Monarkia eshte pengesa per zhvillimin e historise» dhe se ^regjimi me demokra-tik eshte regjimi republikan, ku nuk ka te pasur dhe te fuqishem-. Ideja e tij kishte nje domethenie te qarte: urrejtje kunder monarkise zogiste dhe adhurim i pu-shtetit te punonjesve.

Aleksander Moisiu ndiente dashuri dhe mall te zjarrte per Shqiperine dhe aspironte te shihte atdheun e tij ne rrugen e perparimit.

«Ti je i lumtur qe vete ne Shqiperi, - i thoshte nder te tjera ne nje bisede te ngrohte profesor Mihal Cikos. — One kam ne zemer nje brenge te madhe qe akoma nuk po mundem ta shikoj Atdheun tim!».

Ne keto pohime mbi Shqiperine dhe shqiptaret, te cileve Aleksander Moisiu u qendroi besnik gjithe jeten, qendron ajo arsye e fuqishme ae e ben Moisiun te afert, te dashur dhe te shtrenjte per te gjithe shqiptaret dhe gjithmone te gjalle midis nesh. Dhe pikerisht po ne keto pohime qendron ajo vazhdimesi, ajo nderlidhje, ai ko-hezion force dhe talenti midis tij dhe aktoreve tane, ai manifestim mjaft i ngjashem dhe teper i perbashket imoulsesh e temperamenti, ai dell qe mund ta krijoje vetem  trualli  amtar.

Qdo vend i madh, me tendence demokratike, mund dhe me siguri do t'i jepte Moisiut shtetesine, por ai e kerkoi vetem prej Atdheut te tij. Ne nentor te vitit 1933 Aleksander Moisiu i drejtohet legates shqiptare me nje lutje per t'u pajisur me nje pasaporte zyrtare kombetare. Kerkesen e tij Moisiu ia drejtoi Ministrise se Jasht-me nepermjet konsullates ne Vjene. Ai nuk iu drejtua Zogut, pasi nuk kishte as respektin me te vogel per regjimin despotik zogollian, kunder te cilit kishte folur jo nje here me perbuzje si nje regjim antidemokratik dhe antipopullor. Ne shkresen qe konsullata shqiptare ne Vjene i drejtonte Ministrise se Puneve te Jashtme, nder te tjera shkruhej: «Artisti i njohur prej gjaku dhe fisi shqiptar, zoti Aleksander Moisiu, iu drejtua sot kesaj konsullate me lutje qe t'i akordohet sa me pare shtetesia shqiptare, bashke me zonjen e tij Johana Tervin-Moisiun. Ky artist i permendur, qe nuk ka mohuar kurre kombe-sine shqiptare, deshiron qe t'i njihet shtetesia shqiptare... Ky - perfundon shkresa - refuzoi gjithe shtetesite e tjera dhe deshiron vetem te pranohet si shtetas shqiptar, sic ka qene familja e tij e dalur me kohe prej Kavaj'e.-1)

Tregojne se kur ministri i oborrit po e informonte monarkun per kerkesen e Aleksander Moisiut, ai u kui-tua dhe tha se mos ishte ai aktori qe luante ne Vjene. Ne vijim te bisedes Zogolli, i cili nuk mund t'i kuptonte kurre njerezit e artit, pse ish mesuar te blinte me para sherbetoret e tij, pyeti se a mund t'i jepeshin para ne dore. Kur u pergjigjen se per ar nuk kishte nevoje, ate-here u shpreh se ishte gati ta bente «maitre des ceremonies- te pallatit. Nje pamje neveritese, sa komike aq edhe e ndyre: nje palaco i vertete i llustrosur me petkat e sovranit i ofron «mbretit» te vertete te artit te behet bufon «i oborrit te tij!- Kjo ishte nje fyerje e dinjitetit njerezor te artistit te madh, talentin e te cilit e adhuronte gjithe bota.

Propozimi percmues i monarkut injorant e lendo; mjaft Moisiun. Ai vazhdoi endjet neper bote duke ruaj-tur thelie ne zemer dashurine per Atdhene dhe popullin e tij.

Kritika nuk i ndricoi keto fakte ngaqe edhe mund te mos i dinte. Por duke pasur parasysh cka u tha me lart duhet pranuar edhe ana tjeter: kritika nuk e beri kete ngaqe s'mund te besonte e as te pranonte qe nje komb i voge! si yni te nxirrte korifej te tille. Prandaj ne te gjitha ato raste kur ndodhej para ketij fakti mjafto-hej  me  shprehjen:  «Nga  jugu».

Aleksander Moisiu vdiq me 22 mars 1935 ne Vjene. Ne varrezat ne Morkotte prane liqenit Lugano te Zvicres, ku  u  varros  hiri   i  tij,   ndodhet  nje  pllake  me  mbishkri-

1) Arkivi i Shtetit. Dokument ni. 194; rezervat i legates shqiptare   ne  Vjene  date  7  nentor   1933.

min   e   thjeshte:   "Alexander   Moisi.   1879-1935».

Ndonese arti i Moisiut u zhvillua larq treves shqiptare, ai buroi se ketejmi dhe ketu u rikthye perseri.

Rreth jetes dhe vepres se ketij bashkatdhetari te ta-lentuar jane shkruar te ne shume artikuj, shkrime dhe monografi, jane organizuar konferenca jubilare perkuj-timore, jane xhiruar filma dokumentare dhe emisione televizive. Trupi dhe figura e tij jane gdhendur ne bronz nga dora e skulptoreve tane te degjuar. Loja dhe arti i interpretimit studiohet me vemendje e dashuri nga ak-toret tane te rinj e te vjeter.

Aleksander Moisiut ne nentorin e 1961, iu akor-dua nga Presidiumi i Kuvendit Popullor titulli «Artist i Popullit- (pas vdekjes). Dhenia e ketij titulli Aleksander Moisiut, emri i te cilit figuron i pari ne listen e «Artisteve te Popullit- ishte nje vleresim i merituar i jetes dhe i vepres se aktorit te madh, te ketij biri te talentuar te kombit tone, fama e te cilit vershoi ne skenat e mbare botes.

Aleksander Moisiu arriti shkalle te pakrahasueshme ne artin e interpretimit skenik. Koha nuk do te zbehe kurre figuren e ndritur te ketij aktor1 te madh shqiptar, qe karakterizohej nga nje prirje e pashembullt, nga nje energji e jashtezakonshme, nga nje finese e rralle e artit, nga nje inteligjence e shkelqyer, nga nje vullnet i paepur. Sado lart qe u ngrit emri dhe vepra e tij, ky artist i madh dhe i vertete asnjehere nuk u krenua. Ai mbeti qjithnje i thjeshte dhe i paster. Kurre nuk harroi te kaluaren, bri-gjet nga ish nisur. Kudo qe vajti ai lartesoi vleren, vir-tytet dhe vitalitetin e kombit shqiptar midis popujve te botes.