Egon Schiele penelata e garrametshme e ekspresionizmit

Nga Albert Vataj

Sot 125 vite më parë datëlindi Egon Schiele (12 Qershor 1890 – 31 Tetor 1918) piktor austriak, figurë shumë e spikatur e fillimit të shekullit 20. Puna e tij shquhet për intensitet dhe tension. Shformimet e trupave dhe linjat theksuese që përshkojnë pikturën e Schiele shënojnë fillimet e Ekspresionizmit. Piktura e tij e veçon atë nga armata e yjësive që shkrepëtitën në qiellin e famës. Bashkë me Gustav Klimt ata hodhën themelet e një trajtimi ndryshe të pikturës si element shprehës estetik.

Ai ishte vetëm 28 vjeç kur vendosi të ndalte kumtin e çartun të mëtimit të gjendjeve dhe gjërave, hireve dhe përhedhjeve të epshta të mishit. Megjithë jetën e shkurtër ai la një galeri të begatë punësh dhe një formë ndryshe të shëtitimit të penelatës, akuarelit e grafikës në kuadratin e një shpërthimi të potershëm ndjenjash delikate të një shpirti të trazuar.

Seksualiteti i dominuar në pikturat e Egon Schiele është një manifestim jo dhe aq i botës së brendshme të dengur prej gropash të errëta ku emocionet e forta, epshi e spazmat e trandnin atë kurm dorzan një mendje të lidhur pazgjidhshmërisht me seksin, me mishin, me nevojën përnga harbimet intime si formë çlirimi prej sëmbimeve të brendshme dhe përndjekjes së të shkuarës.

Gjithqysh Egon Schiele mbetet penelata më e garrametshme e ekspresionizmit dhe epshi më i çartun i një force jetësimi në kurm e në penel.

Ndoshta është ndër të paktët që dëshmon me një imponim përshkues nevojën e njeriut për të mbërritur tek gjithçka duke kaluar gjithçka përnga seksi. Për te seksi është jo vetëm një subjekt por edhe një afri komunikimi ndjesor. Pa të duket se Egon Schiele është i kapitulluar. Krevati është gjithnjë një masë e pamatshme, e bardhë apo fluide. Mishi, trupi, loja e seksit është gjithça dhe ai i'a beson asaj që mundet ta thotë po kaq fuqishëm sa dhe e ndjen, penelit.

"Nënë me dy fëmijë". 1915 Një gjëndje e ngarkuar trishtimi dhe një tension që e bormarduar nga e florinjta rreket ta himnizojë dramacitetin, i cili shquhet në portretin e shterruar të nënës. Një portret që duket se është vendosur si element dominues i angështisë që të mbërthen teksa qasesh të kapësh fillin e një idili amësor që shkalafitet pre një drite që shpërthen e shpërbëhet në tonet e forta të ngjyrës. Nuk janë, natyrisht mumje, por gjëdnja ku ai e ka murosur tensionin duket se kjo trandje bashkëudhën në çdo shtangie para kësaj tabloje.