Copëza Amerike, me një të djeshme të braktisur, një e tashme e makthshme, një e ardhme surreale

Albert Vataj

Këto foto janë dëshmitarë të gjallë të një të djeshme që jep shpirt dhe një të ardhme që ngaset të shkruhet në mermerin e ftohtë të memuarit. Dyqane dhe kisha të heshtura, një tavolinë bilardoje që pret lojtarë, një makinë e shkatërruar në një pikë karburanti… janë këto disa prej imazheve që përkujtojnë disa prej qyteteve tashmë të braktisura në SHBA. Secili prej këtyre qyteteve ka një histori të vetën: dikush është shkatërruar si pasojë e zjarreve, një tjetër nga përmbytjet apo nga braktisja e vullnetshme. Tashmë prej tyre kanë mbetur vetëm copëza kujtimesh dhe aspak jetë. Këto janë copëza të vogla e të trishta të Amerikës së madhe, ëndërr e të gjithëve. Ku dje kishte jetë, sot ka gërmalla dhe mbi ta ndërtohet kjo e vetmi e frikshme, ky stampim surreal. Kujtimet e një jetë të vrullshme kanë zënë vend në këto pamje mjerane, të hështura dhe plot panik. Ndërsa përcjell këtë mozaik të vetmisë amerikanë, të braktisjes, një lloj ndjesie frike dhe paniku të mërthen, fundi të vërtitet përreth si një shtjellë përpirëse. Vdekja ka sjellje të tillë të heshtur, të ftohtë dhe ngjethëse. Këto gostitje surreale të realitetit mbushin me boshllëk atë pjesë dyshuese të vetmisë sonë dhe vullnetit për të ndryshuar pjesën e errët që vjen hera-herës, si për të na kujtuar se edhe ne jemi pjesë e udhes, e intinerarit, e nisjes, vazhdimit dhe mbarimit. Ky evolucion, pjesë e të cilës i’a mohojmë vetes, ndoshta për ta davaritur pjesëmarrjen në këtë amfiteatër horrori dhe vdekjeje, është një dëshmi, është një e tashme, është braktisje, është vetmi. Në domosdo jemi në të, në të shkuarën që po jep shpirt, në gërmallat që ngrihen mbi gërmalla.