Nobeli i relativizuem
Ardian Ndreca
Kur bahet fjalë për dhanjen e Nobelit në letërsi çështja
bahet disi subjektive, pse shumëkujt mund të mos i pëlqejë José Cela, Dario Fo
apo Elfriede Jelinek, megjithatë kriteret dhe primjet politike të jurisë janë
ato që janë dhe asht e drejta e tyne me ia dhanë atë çmim. Në historinë e
letrave botnore ka pasë edhe shumë prej atyne që nuk e kanë marrë çmimin Nobel
edhe pse e kanë meritue dhe kanë qenë kandidatë të vlefshëm, nji prej tyne për
shembull asht poeti hermetik Giuseppe Ungaretti, apo shkrimtar anglez Graham
Greene, për të cilin flitej se tue qenë se kishte pasë marrëdhanje dashunore me
gruen e nji prej antarëve të komisionit, hakmarrja ma e fortë ndaj tij shprehej
në mos dhanjen e atij çmimi. Sigurisht këto janë thashetheme, pse arsyet duhet
të kenë qenë ma banale që në listën e Nobelit sot të gjejmë Dario Fo dhe jo
Graham Greene!
 |
| Poeti hermetik Giuseppe Ungaretti |
 |
| Shkrimtar anglez Graham Greene |
 |
| Shkrimtari dhe filozofi francez Jan Paul Sartre |
Çështja e Nobelit bahet ma e prekshme kur ai jepet për
arsyena tjera. Për shembull Obamës i kanë dhanë çmimin Nobel në fillimin e
mandatit të tij presidencial, në nji kohë që meritat e tija për paqen në botë
ende nuk i njihte pothuejse kurrkush, po të përjashtojmë jurinë e Nobelit.
Ndoshta ma mirë që ia kanë dhanë në 2009 pse sot do të kishte qenë me të
vërtetë mjaft e vështirë me ia dhanë atë çmim për çfarëdolloj arsyeje.
Këtë vit Nobelin për paqen e fitoi për çudi Bashkimi
Europian, edhe pse kishte kandidatë tjerë, njerëz që për demokracinë e për
paqen kanë vue në rrezik jetën e tyne. Akademisë së Nobelit nuk i pëlqeu t’ia
jepte atë çmim ndokujt që mban gjallë me njimijë vështirsina frymën e
demokracisë në Federatën Ruse apo dikund tjetër, dhe zgjodhi me ia dhanë si
inkurajim BE-së.
Shumëkush shtrembnoi buzët sapo ky lajm u përhap, pse me sa
tregojnë bathët Europa e superburokratëve Barroso, van Rompuy, Draghi ka
dështue përpara krizës që fillimisht qe Amerika që na e zbarkoi në kontinentin
e vjetër.
A meritojnë vallë çmimin Nobel për paqen këta burokratë që
nuk janë në gjendje me i sigurue nji paqë sociale Europës? I vetmi inkurajim
për qytetarët europian do t’ishte që Barroso me shokë të shkonin sa ma parë në
pension me gjuejt peshk a me shetitë nipat, por jo me u marrë me të ardhmen e
miliona spanjollëve, portugezëve apo grekëve që janë në prag të nji konflikti
të mbrendshëm pa precedentë.
The Sun sillte fjalët e lordit Lamont, që e cilësonte
dhanjen e çmimit Nobel Europës, në nji kohë që rrugët e Athinës mbushen me
njerëz që veshin uniforma naziste, si diçka të palogjikshme dhe absurde: “Asht
vendimi ma qesharak qysh se komisioni i Çmimit Nobel i dha çmimin e paqes
Barack Obamës, kur ky s’kishte as dy minuta që ishte ba president”.
Të njejtën muzikë luejtën ato ditë edhe gazetat tjera si
Daily Mail, Telegraph etj.
Jemi në nji udhëkryq si kontinent, si qytetnim, si sistem,
prandaj ata që përfaqsojnë ritmin dekadent të ekonomisë dhe politikës së sotme
nuk mund të vlerësohen me çmime. Do të tingllonte po aq paradoksale si me i
dhanë Sali Berishës sot çmimin “Dalai Lama” si njeri i dialogut, apo Fatos
Nanos lauren honoris causa për merita intelektuale për referatet që ka ba në
kohën kur punonte në Institutin e Studimeve marksiste!
Kemi nevojë për frymë të re, edhe në qarqet e burokratëve të
BE-së, pse me Barroso-n e van Rompuy nuk shkohet ma larg se në Greqi!
Comments
Post a Comment