Dhe zjarri ndahet- Marco Zavagli

Shkrimi e ka për detyrë mbrojtjen e asaj që arrin të zbulojë. Nganjëherë kjo bie ndesh me detyrën e tij të parë: atë të shfaqjes, të paraqitjes. Në këtë përplasje banon poezia e Marco Zavagli-t. Nga kjo përplasje lindin shkëndijat që lejojnë për një çast të bëhet e dukshme bota e ngujuar brenda tekstit- ndoshta bota reale, por doemos jo ajo e hamendësuar nga shqisat, nga dëshira: “Zjarri i dëshirës është tym dhe jo dritë”.

Ferrarez, akoma jo tridhjetëvjeçar, laureuar në jurisprudencë, gazetar i njohur dhe mjaft premtues, Marco është një mik i vjetër imi. E megjithatë nuk e dija aspak se shkruante vargje. Këto poezi janë marrë, tinëz autorit, nga një fletore që më dha Letizia, e fejuara e tij e bukur dhe e zgjuar. Në lexim të parë më habiti fakti se Marco shkruante një poezi krejt ndryshe nga ajo e bashkëmoshatarëve të tij italianë, kryesisht piroteknikë të errët, ose kallauzë fshatrash që duken qartë (që janë të pabanueshme ose që s’janë fare). Kurse më pas u habita nga njëfarë ngjashmërie e kësaj poezie me atë të një gati-moshatari të tij fatkeq shqiptar, të madhit Ilir Belliu. Për të vërtetuar këtë, i përktheva një ditë nja dy-tre poezi të Ilirit dhe pashë sa shpejt e thithte cigaren. Çudì të poezisë!

Kujtesa ime do të bëhet natë

të hyjë dritaresh të murosura.

Ato-të e saj

Është trualli që të avitet. Lehtë.

Më i lehtë sesa vetë çastet.

Don të të cerkë hapin tjetër.

Hipën e zbret me ankthin

ky pasqyrimi yt mujor

në shilarsin e mishit.

Unë të pres, poshtë,

i përgjunjur ngjarjes.

Fëmijës që do vijë

Mahnia të shëtit një qielli të errët.

Më vonë do t’u zësh besë

ca yjeve të verbër.

Kam parë

Kam parë degë të lëkunden

edhe kur erë s’kish gjëkundi.

Kam parë si nguleshin në pellgje

gozhdë shiu edhe në ditë me diell.

Gjethe të kthenin faqen tjetër

dhe lule të lëpinin me petale

shkeljen e tyre, kam parë.

***

Vasha

të veshura pakëz

shëtisin

për t’u parë

të bukura.

Për t’u parë jo tuat.

…Larg, larg kofshëve

që kafshojnë tëmthat!

***

Dhe kthehesh m’anën tjetër

si dallga që preku bregun.

Teksa ti fle

jam vetëm

rastësia e pagjumë

e të ndjerit pranë.

Lager

Suvaja

akoma

lyp thonj

të çelin

një shteg.

 [Dhe Zjarri Ndahet]

Dhe zjarri ndahet.

Ndahet biri nga njeriu.

E në turrën e së shkuarës

biri i njeriut digjet përjetë.

Biri i zjarrit, biri i zjarrit

do deshte të çohej me shkëndijat:

të ndrijë, të ndrijë, është dëshira e tij.

Zjarri i dëshirës

është tym

jo dritë.

Dhe biri

dhe hiri

sh

për

ndahen.

***

Mos, të lutem,

mos e hiq dorën

nga flokët e mi.

Edhe një përkëdhelje

të fundit

Holofernit tënd.

Nguteshin sytë e saj.

Dëshirat e mia

ishin tepër albine

për me dalë në dritë.

Dhe ndenja kështu,

si erëmimi i paftuar i shiut

që trazonte pluhurin

mbi asfalt.

Nga morgu

Korridori mbaroi. E prapë

zërat e qytetit i bërtasin ditës.

Qielli vijon t’u japë me qerà

dallëndysheve itinerare

dhe pemëve degëzime.

Rrugët kryqëzohen sërish.

E prapë, vetëm guri

lë me barrë dheun.

Mënon një grimë,

te dera, kutija e drunjtë

të dalë tok me bartësit.

***

Nguti im për të të pasur

Nguti i egjrës të krisë murin

Nguti i dallgës të bëhet shkumë.

***

Kam ftohtë ose vetmi.

E di dhe soba shterpë këtë:

lidh pakte me muret

si të jenë pa mua.

A më mendon ballkoni?

Ai, po, di të të lerë përpara,

si një hap prapa nga frika,

si një brengë,

si një lëmoshë.

Por ballkoni është për heronj

që s’kanë dëshira

e nevojë për gjësend.

Unë druaj të hap edhe derën

mos më hikë kjo letër-

e vetmja gjë që më duron.

Po e torturoj me laps,

por ndoshta jo me dashje.

***

Seku humb matanë

tjegullave të kohës

gjurma e palënë

e lotit të një të verbëri.

Kështu më braktis dhe ti-

stina ime e paraardhur.

Përktheu nga origjinali: Parid Teferiç