Petrit Palushi_ Artemisa e mëkatit

Pjesa hyrëse dhe 5 kapitujt e parë të romanit “Artemisa e mëkatit” (Botuar në 2010-n). “Thyerja” e Artemisës nis në Ditën e Shën Valentinit. Nis dyzimi, më pas aventura, por njëkohësisht edhe aventura estetike… Thuhet se, Artemisa e Lagjes së Re, tre muaj rresht ia drodhi burrit. Gjatë atij tremuajshi, i cili kaloi si shpejt dhe pa u ndjerë, së bashku me Nositin, shokun më t’afërt të burrit, u këndellën fort. Por në natën e fundit t’asaj këndelljeje, u ndanë pa një lamtumirë, qoftë edhe të vranët, apo thuajse të shuar krejt, si shenjë se nuk do të shiheshin më. Tek largohej prej hoteli ajo sikur mori lëng në shpirt kur e kujtoi, por që e rrente mendja se qe maskuar fort hijshëm. U lehtua gjithashtu kur ecejakja n’atë tremuajsh, më tepër se lojë vetjake jashtëmartesore nisi t’i ngjante me histori grash të lëvizshme, të cilat i merrte vesh nëpër muhabete te Bar Rubini. Ndërsa burri, pa e marrë vesh se ç’bëhej me gruan e vet, vazhdonte të përkujdesej për të e t’i përulej njësoj qysh në njohjen e parë dhjetë vjet të shkuara, madje me një lloj zelli e ngazëllimi të tepërt. Atij i mjaftonte vetëm dritëza e vakët që futej nga dritarja dhe s’e nxirrte kryet jashtë të shihte rrebeshin që derdhej mbi familjen e vet. Burrin e Artemisës pak vetë e thirrnin me emër. E njihnin vetëm si “Burri i Artemisës”, ndërsa edhe ajo vetë, kur binte fjala për të, ose kur gjendej në rreth miqsh ku i duhej të bënte njohjen e rastit, edhe pse e mësuar me naivitetin e burrit, ndihej keq, thuajse shpërfillshëm, sa mezi e kapërdinte praninë e tij si t’ish prania e një anonimsi të merhumtë dhe jo e burrit të vet, me të cilin kishte dhjetë vjet martesë… 

1 Në mbasditen gjysm’ të vonë të Ditës së Shën Valentinit Artemisa doli në fotografi me Aulonën, Hyjborën dhe Malvinën. Të nesërmen, te Bar Rubini, e pa si me inat fotografinë. Qeshi paksa me vete kur iu duk vetja n’atë fotografi se qe përnjëmend më e dobët se Shën Valentinin e kaluar, madje me fytyrë si të lagësht. U ndje edhe pakëz ligsht kur, n’atë fotografi, tri shoqet, edhe pse i kish më t’afërta, i ngjanë tepër anësore e disi të largëta, sa nuk i lanë asnjëlloj ndjesie a diçka si të përafërt që t’i dukej vetja se nuk qe vetmueshëm. I dukej se qe mbështjellë me një bukuri t’atillë ngacmuese dhe joshëse sa edhe dritat e syve i kish më vezulluese e të lëngshme se të shoqeve atyrrotull. U shfaq dukshëm me atë nur bukurie që ditën e martesës, madje edhe më herët, qyshprej kohës së vajznisë, sa me kalimin e viteve, edhe pse u dobësua pak, mollëzat e faqeve iu bënë më të ndritshme, gjinjtë i morën një të përpjetëz sa shpesh lutej t’i shterreshin qoftë edhe një grimë e të lehtohej në frymëmarrje. Ndërkohë, sytë iu derdhën tek burri i vet që e kish pranë, por vështrimi e përfshiu poll vetëm fytyrën e tij. Psherëtiu ndërkaq dhe i lëshoi sytë në mbulojën e jeshiltë të dyshemesë… Shpesh psherëtinte kur e kishte burrin pranë, fytyra i merrte një valë me rrudha, ndërsa drita e syve sikur i pikërrohej. I dukej se ato psherëtima si të nxjerra prej fundit të shpirtit, edhe pse shtiracake, e shpëtonin përkohshëm prej pranisë së sikletshme të tij sa merrte njëfarë shlodhjeje… I ngriti sytë si rrëmujshëm. Pa sërish kah fytyra e burrit: i ngjau si e lyer me ngjyrë balte dhe, sado të përpiqej, s’mund nxirrte kurrfarë dritëze prej saj. Por ai buzëqeshi pakëz. Më pas e pa Artemisën mu në dritë të syve, siç e shihte gjithmonë dhe foli gjithë ëmbëlti: - Kaloi edhe një Shën Valentin. Artemisa nuk foli, i shtrembnoi hundët dhe ia bëri me shenjë të ngriheshin. Mbasi dolën prej Bar Rubini, ajo u avit te shitorja më e afërt dhe bleu një parfum Sempre libera. Burri po e priste jashtë shitores, mu në anën e përtejme të trotuarit… Ajo u kthye me një pamje thuajse të vrazhdë: një fytyrë i vinte, një tjetër i shkonte. Ia ndërmendi atij si përngut se ndoshta qe lodhshëm prej punëve të shumta sa mezi gjeti një copë kohë një ditë më parë të dilte në fotografi me shoqet e veta. (Po një ditë më parë kur ai i tha si me lutje se në Ditën e Shën Valentinit duhej të shkonin dikund larg qytetit të shënonin atë ditë të shenjtë, ajo ia ktheu se qe lodhshëm, madje kish shumë punë. Si me një shaka të zbrazët shtoi hidhtas, por dhe ironishëm, se s’ishin më të rinj si dhjetë vjet të shkuara sa të përfshiheshin edhe ata në vorbullën e festës.) - E prisha këtë ditë shkret, - foli ndërkohë ultas ajo. Ai e këqyri me keqardhje dhe nisi të bluhej vetmeveti. - Më janë mbledhë punët grumbull, - shtoi ajo me një lloj shfajësimi. Ngulmoi ta shihte burrin vranët si t’i shpjegohej edhe më tepër n’ato që po i thoshte. Ai seç ndjeu prap dhimbje për të shoqen dhe u zbeh në fytyrë. Ndjeu se iu shtyp kocka e shpirtit. E mori me mend se ajo kish nevojë të shplogështohej prej punëve të rënda, të cilat sikur ia kishin futë në rreth të gjitha ditët sa nuk gjente kohë të shlodhej as edhe një çast të vetëm… Mu në mbrëmjen e asaj dite, te Bar Rubini, Hyjbora e pyeti Artemisën si pa të keq si ta shkundte prej ndërdyshjeve: - Ke frikë pse je e bukur? - Pse të kem frikë, atë e gëzon im shoq, - ia ktheu si rrëmujshëm tek ngopej frymë. Artemisa sikur e mori veten dhe nisi të vetëlazdrohej. - Ai ka një pikë ku të shohë, madje ta shijojë si duhet këtë bukuri. Ndihem mirë me të. Befas filloi të shpikëzohej për atë që tha; u rrek të dukej më e vëmendshme ndaj Hyjborës. Hyjbora iu kthye si me gjysmë të qeshur: - Ke xhelozi për burrin? - e pyeti Hyjbora drejtas. - Xhelozi?! Artemisa nisi ta shihte Hyjborën me vëmendje si t’i thoshte se po e pyeste fort papëlqyeshëm. Ndërkohë e mblodhi veten, por prapseprap, fjalët e Hyjborës sikur ia çelën gojën. - Hëm, e pse të jem xheloze?! - foli si me krenari. - Po ja, edhe mund të jesh xheloze, - shtoi Hyjbora. - Pse të jem xheloze, - ia ktheu ajo dhe i zdriti shtegu i ballit, por dhe e kapi për rrënjësh muhabetin, - kur im shoq nuk sheh përtej meje? Deshi të shtonte: “Ai s’mund të shohë përtej meje”, por mendimi iu struk në tru. Rishtazi deshi të shtonte: “Unë në sytë e tij jam muri më i lartë, si me qenë Muri i Madh kinez. Por edhe unë vetë jam pjesë e këtij muri. E kam ndreqë me shumë kujdes. Burri im nuk sheh dhe as përpiqet të shohë përtej këtij muri. Sytë i ka lëshuar deri në gjoksin tim. Tek i ngre sytë si i zënë në faj e më sheh si hutueshëm, shpesh rri si gëgmëksh dhe më ngjan se dritëza e syve të tij përplaset fillimisht në një perde të trashë para syve të mi, aq sa vjen si e vakët, thuajse zbehshëm sa nuk të kujton as fijen më t’imët të dritës.” Kur e vërejti Hyjborën që sikur po kërkonte t’i lutej t’ish më e kujdesshme për ato që po thoshte, nuk e çeli më gojën dhe qortoi veten në heshtje pse u shfaq aq e lirshme dhe mendjehaptë para saj. Sa nuk i rrëshqiti goja dhe u mat t’i thoshte: “Pak jam unë për të?”, por ndërroi shpejt. U mundua të dallonte nëse Hyjbora hetoi gjë tek ajo, por s’u ndie mirë pse ajo po e pyeste kaq imtisht. Kur ia preu mendja se ajo tashmë qe liruar prej bisedës së pakmëparshme, e mblodhi veten njëfarësoj. Nxitueshëm e shpërndau mendjen tjetërkund, sikur ato fjalë të dyshueshme t’i kish thënë n’ëndërr, në mos në gjendje zjarrmie, ose mund t’i kish dëgjuar si vjedhas në një muhabet grash te Bar Rubini, n’ato muhabete që kohët e fundit po i këndeshin dhe i lakmoheshin gjithnjë e më tepër dhe u rrek t’ia kallëzonte Hyjborës, edhe pse sipërfaqshëm, si të shtynte kohën më ngeshëm.

2 Hyjbora u kthye përsëri të nesërmen te biseda e lënë përgjysmë një ditë më parë. - Pra, ai s’ka kurrfarë xhelozie për ty? Artemisa sikur u shpërgjum. Nisi të qeshte me zor si t’i linte të kuptonte Hyjborës se ajo po e kalonte cakun pak si tepër: nuk mund të jepte shpjegime të plota, apo qoftë edhe të pjesshme për ato gjëra që ajo i shihte si shumë të rëndomta sa edhe mund ta lëndonin. Deshi t’i thoshte se burri i shihte vetëm hiret, marrosej vazhdimisht prej tyre, tjetërgjë në marrëdhëniet e natyrshme burrë - grua dhe ato mund t’ishin të njësojta si të çifteve të tjera, dhe kjo qe afërmendsh, ndërsa çdo gjë më brenda, që kish të bënte njëfarësoj me mistikën, ndoshta e kish kyçë ajo vetë dhe ai as e merrte mundin të futej atje. Madje, siç e dinte ajo fort mirë, as i shkonte ndërmend ta bënte një gjë të tillë. Në anën tjetër, as ajo nuk qe e zhveshtë prej një lloj mistike sa ta shprazte zemrën para shoqes së vet, por edhe çfarë i vlonte në tru n’atë çast. Hyjbora e ndërpreu dhe i foli si pa të keq: - Unë kam shumë xhelozi për tim shoq. Artemisa nisi t’i rrotullonte sytë dhe të prekte fytyrën si të përpiqej të hiqte sadopak shikimin prej fytyrës së Hyjborës. - E kam si shpirt, - vazhdoi Hyjbora, si të mos i bënte përshtypje pamja e shpërfytyrueshme e Artemisës. - Atij i ndrit edhe kocka e trupit. Fati më ka buzëqeshë… - Si shpirti i butë i burrit tim, - sikur pëshpëriti hidhtas Artemisa. - Dua ta mbaj dhe ta ruaj vetëm unë, - vazhdoi Hyjbora. - Kam frikë se ma merr tjetërkush. - Hëm, burri, - pëshpëriti rishtas Artemisa. - Sot është Zot na ruaj! Sidomos të pamartuarat janë shumë t’egra, - foli Hyjbora si të mos e vinte re ngushtimin e Artemisës. - Të dalin në shteg mu aty ku s’ta merr mendja. - Pse, ne të martuarat jemi më të buta? - sa nuk ia ktheu me inat Artemisa. Burri i Hyjborës qe një herë i martuar, por i vdiq gruaja në një aksident automobilistik. Në krye të tre muajve ai u martua me Hyjborën dhe ajo ndjehej shumë mirë me të. Shpesh i thoshte Artemisës dhe shoqeve të tjera me një lloj ngazëllimi të dukshëm se as e kish marrë me mend ndonjëherë se martesa me një burrë të ve do t’i shkonte aq mirë, sa të ndjehej krejt e qetë, gati-gati fatlume. Më pas, Hyjbora nisi t’i kallëzonte Artemisës se, një javë më parë, ai se ku e gjeti një rrashtë breshke shumë të moçme dhe e solli plot gaz në shtëpi sa t’i shkaktonte asaj dhimbje në krye. - Ç’është ajo gjë e shëmtuar? - e pyeti ajo. - E shëmtuar?! - u çudit ai. - Po, po, - ia ktheu sa mezi po e mbante veten. - Asgjë, - i tha ai dhe nisi ta shihte dyshueshëm, por dhe me keqardhje të shoqen që beftas u verdh në fytyrë. - Asgjë? - e pyeti prap ajo. - Një rrashtë breshke, - ia ktheu ai. - Çfarë? Çfarë? - e pyeti ajo dhe mori acarim në shpirt. - Një rrashtë breshke, - foli qetë ai. Ajo po e ndiqte me frikë. - Dy fëmijë po e pastronin me letër zumpara… Dikur u mërzitën me të dhe e flakën. Më bëri shumë përshtypje dhe e mora ta mbaj thjesht si relike. Ajo u nxi në fytyrë e s’i foli më. Ai qetë-qetë e vuri atë rrashtë breshke tek mbajtësja e kompjuterit, e pa disa herë vëmendshëm, madje me një lloj kënaqësie e preku dy a tri herë me dorë. Më pas, Hyjbora i tregoi Artemisës se një ditë më vonë, s’priti më, nervozueshëm e mori rrashtën e breshkës dhe e bëri copë e thërrime. U lehtua disi, por sipërfaqshëm. Kur i shoqi u kthye nga puna, ajo sa s’e kapi për fyti dhe iu shpraz me hidhnim: - Ti me mua kalon natën në shtrat dhe mendjen e ke te gruaja e parë. I shoqi nisi të qeshte… (Të nesërmen ai do t’i thoshte me keqardhje se nuk e kish parë ndonjëherë ashtusoj: thuajse të shpërfytyruar, të ashpër dhe me aq helm në fjalë, sikur të mos qe Hyjbora, por një grua tjetër që kish ardhë n’atë shtëpi si të fuste flakën. Kurse ajo, pa e marrë veten mirë, i tha të shoqit si e zënë në faj se u tregua e pamarifetshme: ai ndoshta e solli rrashtën e breshkës ta ruante thjesht si relike, siç i tha kur e solli në shtëpi, dhe s’kishte fije dyshimi, por asaj iu duk se ajo gjë e vjetër, thuajse e moçme, mund t’ia trazonte kujtimin për ish-gruan që s’jetonte më. I shoqi nisi prap të qeshte, iu avit Hyjborës dhe e ledhatoi me dashamirësi. U mundua, pa shtirje, t’ia largonte sadopak atë mendim të mbrapshtë që s’po i shqitej.) Artemisës i vinin si mjegullas ato që po kallëzonte Hyjbora. - Ti seç ke, - iu drejtua Hyjbora tek hetonte se tashmë diçka s’po shkonte. - Asgjë, - ia ktheu Artemisa. - Si asgjë? - i tha Hyjbora. - Sikur nuk ndjehesh mirë. U mundua t’i binte anash e rrotull muhabetit. - Një ëndërr e mbrëmshme më futi në siklet. Ende s’e kam marrë veten, - u përpoq të shfajësohej mbas pak Artemisa, megjithëse u mundua ta rrotullonte rishtazi sadopak muhabetin. - Ëndërr? - e pyeti si me nënqeshje Hyjbora. - Po, një ëndërr e keqe… Nisi të zeshkohej në fytyrë. Seç nisi të marrë një ftohmë nëpër trup, por iu dha të kallëzonte lirshëm ëndrrën e një nate më parë… Në një pyll të dendur u gjend me burrin, por edhe me dikënd tjetër, fytyrën e të cilit nuk mundi ta dallonte mirë. As mori zemër ta pyeste kush qe. Ndërmjet lisash vu re gjethe që binin përtokë. I panjohuri i tha burrit e gruas se, meqenëse ndodheshin rastësisht në pyll dhe po rrinin kotsëkoti, si në teatër të luanin lojën e ujkut, deles dhe qenit. Më pas shtoi se ai vetë po bëhej ujku, iu kthye burrit t’Artemisës dhe i tha të bëhej qeni, ndërsa asaj i tha të bëhej delja. Qeni do përpiqej të ruante delen, domethënë burri do të ruante gruan, ndërsa ujku, pra i panjohuri do përpiqej ta rrëmbente atë grua… Kështu, nisi loja. I panjohuri seç u zhduk prej aty, Artemisa u fut më në thellësi të pyllit, burri e ndiqte pas dhe ajo vetëm dëgjonte të lehunat e tij si qen. Një Zot e di, por i panjohuri erdhi pranë Artemisës, ia vuri duart në qafë dhe e puthi disa herë. E kapi një zjarrmi që s’e kish ndjerë ndonjëherë. As e kundërshtoi kur ai e shtriu për tokë dhe bënë dashuri për do kohë. Asaj i erdhi keq që ajo gjë kaloi aq shpejt dhe as e kuptoi sa shpejt kaloi. Mbase më shpejt se n’ëndërr. Ende pa u nda mirë me të panjohurin, ia mbërrijti burri i vet. Kur i gjeti ashtusoj, gruan e vet dhe të panjohurin që mezi po shqiteshin, foli me një zë të shuar se mjerë ai ç’po ruante: gruan e vet në krahët e tjetërkujt! “Lojëse”, iu drejtua asaj me t’egër burri. “Lojës”, i foli të panjohurit. “Grua e lëvizshme”, iu kthye asaj me t’egër… “Lojëse”, iu kthye rishtas asaj. “Mjerë unë se ç’soj gruaje mbaj në shtrat!” Hyjbora nisi të qeshte. Një grimëherë më vonë i foli Artemisës me të butë si t’i lutej të vazhdonte aty ku e la kallëzimin e ëndrrës. Iu duk një ëndërr e paplotë, me një mbyllje të pakuptimtë, ose ajo s’e kuptoi si duhet mbylljen e ëndrrës. - Lojë e bukur, - foli megjithatë. - Por n’ëndërr, - foli lëndueshëm Artemisa, më shumë me veten se t’i kthente gjegje Hyjborës. Hyjbora, sikur t’ia kish zhveshë mendjen i tha si me gjysmë shakaje, por sidoqoftë ia lëshoi drejtas: - Domethënë, po të sillet miza rrotull… U ndje e kënaqshme që i foli si anësore, por aty për aty qortoi veten se e teproi paksa. - Jo, - ia ktheu menjëherë Artemisa dhe u verdh në fytyrë. - Asgjë? - e pyeti Hyjbora, por kësaj radhe mori gjallëri dhe nisi ta shihte më vëmendshëm. - Asgjë, - ia ktheu ajo. Deshi t’i thoshte: “Njerëzit ngjesin bishtrra.” Aty për aty e ktheu mendjen dhe po priste se ku donte të dilte Hyjbora. - Përnjëmend, asgjë?! - e ngriti paksa zërin Hyjbora, por iu duk se nuk po fliste me kënd, por sikur po shihte me pezm një flutur që kish rënë në rrjetë dhe nuk kish kurrfarë shtegu të çeltë. Artemisa nuk foli… Deshi të thoshte sërish: “Përnjëmend, asgjë.” Psherëtiu pavullnetshëm ndërkaq… E ndjeu se qe një psherëtimë e thatë që po e trazonte era. E mori veten dhe deshi t’i thoshte Hyjborës se bashkëshortësia i qe shndërruar në një jetëpellg; shpesh ajo bëhej nervoze sa edhe natën ndihej e paqetë… Pakëz më vonë u ndje më lirshëm. Seç mori dritë në shpirt kur e ndërmendi se ajo vetë tani po kërkonte të rendte gjithë ngazëllim e të zinte vend nëpër ato histori me gra të lëvizshme, të cilat kallëzoheshin këndshëm prej tyre te Bar Rubini, si të rendte drejt një të panjohure që kish zënë vend prej kohësh në shpirtin e saj të zbrazët, por ende s’po e dallonte ku qe ndry e s’po shqitej prej andej. Ajo e panjohur që po sillej rrëmujshëm ndoshta mund t’i sillte njëfarë ngushëllimi sado edhe përkohshëm. “Nuk mund ta mbyll këtu llogarinë me jetën time. Pakëz si vonë,” sikur foli me vete. “E qortoj veten njëqind herë për këtë vonesë. Mjaft durimtare deri tashti. Më mirë vonë se përgjumtas”, sikur foli përsëri me vete dhe fytyra i mori më shumë dritë. “Një shërues për qenien time”, shtoi mbas pak me një zë të shuar brenda vetit. “Mbase po marr një vendim shumë të rëndësishëm për jetën time.” Nositi i kish dhënë shenjat e para se kërkonte lidhje intimisht me të. Ai po e ndiqte nga pas dhe e kish futë në harkun e vëzhgimit. Edhe ajo, qe tunduar ndjeshëm prej tij; prej disa kohësh seç mori një avull në fytyrë dhe në heshtje nisi të ushqente simpati për të. Sikur po priste atë çast fatlum të lidhej me atë njeri, të cilin e kish edhe shokun më t’afërt të burrit. Sikur kërkonte të shlodhej në aventurën e re, të shkarkonte trunin edhe pse shpesh ndihej e qetë, ose ia sajonte vetes diçka të tillë, sa përpiqej të anashkalonte çdo gjë që mund t’i sillte pakënaqësi, qoftë edhe përkohshëm, sidomos prania e burrit, që së paku, prej do kohësh i ngjante e tepërt.

3 Artemisa u avit para pasqyrës. Preku lehtas lëkurën e fytyrës. Iu duk shumë më e trashë dhe egërcake se para dhjetë vjetëve kur asokohe i dukej vetja se qe fort e bukur sa e mashtronte mendja se ashtu do të qëndronte derisa të kalonte të pesëdhjetë vjetët. Pa flokët e ngjyrosta në të zezë. Ndërkaq i preku me duar: iu dukën më të bukura se në kohën e vajznisë, kur atëbotë flokët bojëdielli s’i kish ngjyer me bojë qoftë edhe një herë. “Tani nuk lëndohem për kollaj”, foli pa zë. “S’jam më dilemtare. As e kam të nevojshëm një burrë në jetën time”, sikur i dha zemër vetes më pas. Nisi të shplogështohej prej mendimeve që po i silleshin nëpër krye. - Prap me të njëjtin burrë?! Iu duk se atë pyetje ia bëri tjetërkujt që po rrinte pranë saj dhe priste me padurim gjegje prejsa e sa kohësh. - Po një të dashur?! - sikur iu drejtua prap tjetërkujt që po i rrinte mbi krye sa po ia merrte frymën, - se dashnor është vështirë të gjesh. - Ne shpesh e njëjtësojmë të dashurin me dashnorin. - Por, të kesh hem burrë hem jashtëmartesor është luks, - sikur dha një gjegje t’atypëratyshme dhe nisi të zgërdhihej pa kurrfarë ndjesie. - Si të thithësh në dy sisa. Aq më tepër kur jashtëmartesori mund të jetë i këndshëm. Nuk iu kujtua se ku e kish dëgjuar fjalën “jashtëmartesor”, mbase në pësh-pëshet e grave. U ndie kryekëput krenare për ato mendime që po e kthjellonin sadopak. Sikur mori vrull të kënaqte veten qoftë edhe përmes mendimeve që po i sajonte dhe i shpaloste vetmeveti rrëmujshëm. Ndërkaq, i vetuan sytë sa i morën një xixëllimë të paskaj. - Të kesh hem burrë hem jashtëmartesor, je vetë zot e vetë shkop, - shtoi përsëri me vete dhe u kënaq që mendimet po i lëshoheshin lirshëm dhe kaq të kthjellta. - Vetëm për disa gra e di që kanë jashtëmartesorë, po sa të tjera janë që s’i di? Asnjëra prej grave s’e tregon jashtëmartesorin e vet dhe s’ka si ta tregojë, por njerëzit kanë sy dhe veshë.

4 Atë mëngjes të lagësht, Nositin seç e kaploi një ndjesi dhe parandjenjë e thatë se dashuria e tij me Artemisën, siç po niste si një dashuri dredhacakësh, s’mund të mbaronte tjetërndryshe. Si e tillë, mund t’ish një dashuri e çerektë, mund t’ish edhe një stinë e plotë dashurie, ose mund të frymonte ashtusoj, ose tekembramja, n’atë lloj dashurie, ai dhe Artemisa e bukur mund t’ishin si dy insekte që fillimisht merrnin jetë, frymonin do kohë si të stërgjalla, vallëzonin lirshëm derisa një ditë të qetë ngordhnin brenda stinës së tyre të lulëzimit. Mos vallë po i binte në qafë asaj dhe ndoshta një grua aq e bukur s’e meritonte një ndëshkim të tillë? Mendimi nisi t’i përzihej rishtazi me rrëmujën që shkaktonte vallja martesore e insekteve. Kur shkonte në breg të detit, një re insektesh në lojën e mishmashtë martesore (efemeroptera), ia pengonte pamjen të shihte më përtej, mbase deri aty prejkah dukej se valët e detit kishin një cak. E sillte nëpër mend se tufa e insekteve largohej prej aty, mbas do kohe ngordhte dhe bëhej ushqim për insektet e tjerë… Një ditë më parë i tha Artemisës se i dukej pakëz e hutuar. Ajo ia ktheu se ndoshta kish njëfarësoj të drejtë, pa e futë veten shumë në të thella se përse po ia thoshte atë gjë si pamendueshëm. - Pakëz e hutuar, por dhe lozonjare, - i tha më vonë ai. Ajo nisi ta ndiqte me kujdes si ta shihte për herë të parë. - E hutuar mbase, por jo lozonjare, - ia ktheu me zë t’ulët ajo më tepër si t’i jepte shpjegime vetes. - Ke emër të bukur, - i tha ai dhe thirri me zë të lartë emrin e saj sikur të thirrte dikënd largas prej aty dhe s’po e dëgjonte sado t’i jepte zërit. - Emër, - nisi të ledhatohej ajo si t’ish fëmijë. Priti pakëz, e pa ngrohtas si ta joshte më mirë me fjalët që kish ndërmend t’ia thoshte më pas. - Edhe emri yt është i bukur: Nosit. Më pëlqen ky emër, - ia ktheu tek sajonte një lloj përdredhjeje të beftë, por të vakët. Ai deshi t’i thoshte: “Vetëm emri?”, por e ndjeu se qe e parakohshme të lëshohej në bisedë më intimisht me të. Priti të hetonte diçka tjetër në sytë e saj, që xixëllonin gjithnjë e më tepër sa po e ngacmonin dhe e joshnin si ta ftonin të luante rrëmujshëm menjëherë me to. - Ah, harrova. Si i ke punët me burrin? - e pyeti ai tek përpiqej ta shihte si me përkëdheli. Me ç’dukej, ajo deshi t’ia kthente si rrëshqitas: “Ngreh e mos këput”, por psherëtiu ndërkohë. Më pas deshi të shtonte: “Koha i gërryen marrëdhëniet burrë-grua.” Psherëtiu prap dhe s’e çeli gojën të thoshte gjysmë fjale, ndërsa pakëz më vonë u ndie rehatshëm për ato fjalë që s’i tha. - Je e lumtur? - e pyeti ai si ta shpërgjumte. - Varet, - foli ajo si të futej në rrjedhë. - As sot, kur je pranë meje? - e pyeti si me fjalë tinzare ai. - Nuk e di, - nisi të shfajësohet ajo. - Si, nuk e di? - iu vërsul ai dhe i kërceu damari i ballit. - Po, ja, nuk e di, - foli qetë ajo. - Mos i përdredh fjalët, - iu hakërrye ai. - Je e lumtur apo jo? Ajo mori një përskuqje të lehtë në fytyrë dhe sytë, herë i hidhte kah Nositi, herë i lëshonte përtokë. - Unë di t’i bëj femrat të lumtura, - i tha qetë më pas; e preku lehtas në supin e djathtë si t’ia sillte lumturinë e mungueshme në çast. “Mua jo”, deshi t’i thoshte ajo. “Kurrsesi”. E pa Nositin si vrazhdë si t’i linte të kuptonte se fjalët e tij qenë të tepërta, por dhe t’ia fuste ndërmend se lumturia e saj qe shterrë me kohë sa qe mjaft e vështirë t’i shfaqej edhe si e ëndërrt. - Edhe ti je si të tjerat, - briti ai me një zë gërvishtës dhe u largua pa e kthyer kryet mbrapa të shihte edhe një herë fytyrën e asaj gruaje, të cilën po mundohej ta fuste nën hijen e vet. Artemisa u harlis kah mendja. Prapseprap u përpoq të hiqej gjakftohtë. E shkoi nëpër mend se mos vallë ai qe dehshëm dhe ajo po rrinte ende me të? Një copëherë më vonë, Nositi sikur u pendua që ia lëshoi ballas: “Edhe ti je si të tjerat.” Iu kthye mendja rishtas në çast. E qortoi veten se nuk duhej të hapronte dhe të vonohej sadopak, aq më tepër me llojin e asaj gruaje, të cilën e mendonte gjithmonë të pasojshme sa i ngjante më tepër me ato zëdhënëset e partive politike, të cilat, më tepër tërheqin vëmendjen për teshat që ndërrojnë sa herë dalin në foltore, madje dhe me përtypëse në gojë, sesa për fjalët rromapërtoma që thonë. “Edhe ti je si të tjerat”, foli nënzëshëm, por seç u ndie ligsht që u largua aq shpejt prej saj dhe sikur i ra me shuplakë vetes. Ndoshta mëngjesi i asaj dite duhej t’ish fillesa e një lidhjeje me Artemisën e bukur: ai duhej të shkonte me të tinzas dhe në heshtje të plotë. Por, u ngrys në fytyrë sa u egërtua me veten kur e ndërmendi se, qysh kur mori detyrën e lartë të Shefit për Ujnat dhe Mjedisin, ai tashmë qe në vështrimin e të tjerëve, sa i duhej të shnatyrizohej. I dukej se, edhe kur të kalonte nëpër hijet e pemëve, nëse do të kish kohë të kalonte nëpër to, duhej t’ish tepër i pandjeshëm. “Te Hotel Sfera, në dhomën 612”, sikur e mori veten mbas pak. “Të plotësoj një dashuri të hershme të munguar. Një dashuri që për mendtë e kresë më rrëshqiti prej duarve”. Deshi të shtonte pa zë: “Një flirt i munguar me Erenën”, por s’pati zemër ta thoshte një gjë të tillë se i mbeti pikë në tru sa e trazonte shpesh qyshprej asajkohe. Nisi ta qortonte veten se qe ngutë shumë me Erenën, ose ia kish marrë mendja se gjithçka e kish pasur nën thonjtë e tij…

5 Në krye të muajit, mbasi mori detyrën e lartë të Shefit për Ujnat dhe Mjedisin, Nositi nisi të ngacmonte njërën prej grave të punës, përgjegjësen për administratën, Erenën e hijshme, as tridhjetë vjeçe. Kur i qe mbushë mendja se e kish bërë për vete sadopak, e thirri në zyrë dhe tek i kullonin sytë lëng i tha, sikur ajo ta kishte të detyrueshme të bënte një gjë të tillë, madje pa pikë kundërshtie: “Te Hotel Sfera, në dhomën 612, në orën gjashtëmbëdhjetë.” Ajo s’bëzajti, veçse e këqyri si hutueshëm. Ai e mori si një lazdrim të saj, siç lazdrohen dhe qesin në shkelma në fillim gratë e ashtullojta kur u bëhet një ftesë e tillë; ende pa dalë prej zyrës së saj ia kujtoi: “Unë do jem aty dy orë më parë. Ngadalë-ngadalë”… Ai e priti te Hotel Sfera, në dhomën 612, edhe dy orë të tjera mbas orës gjashtëmbëdhjetë. Por ajo s’erdhi. E telefonoi disa herë, por telefoni i saj nuk kish qasje në rrjet. E priti edhe një gjysm’orësh. Ajo s’u bë prap e gjallë… Të nesërmen sapo ai u fut në zyrë, sekretarja i solli një zarf të mbylltë. E hapi zarfin shpejt e shpejt, nxori një pusullë prej aty dhe lexoi: “Qyshprej ditës së djeshme nuk punoj më këtu. Faleminderit për mirëkuptimin. Erena.” Sekretarja nuk harroi t’i kallëzonte Nositit gjithashtu se ditën e djeshme, pak kohë më parë se t’ia dorëzonte atë zarf, njëra prej shoqeve t’Erenës iu lut asaj ta ndihte si mund t’ia ilustronte më mirë fjalën “mizantrop”, sepse mësuesja ia kish dhënë detyrë shtëpie së bijës që ndiqte klasën e tretë. “Shumë e lehtë”, i tha Erena shoqes së punës; sakaq gjeti fotografinë e Nositit n’internet dhe foli qetë-qetë: “Ja, ky është mizantropi… ” Dikush i kish thënë Nositit do kohë më parë, mbase tek e njihte karakterin e tij sa shpesh thoshnin për të se qe si një peshore e luhatshme, se aty ku punonte nuk duhet të ngacmonte asnjë grua apo vajzë të re. Ai e kish parë si hutueshëm (“Si t’i largoj sytë prej Erenës?” - pati folë me vete. “Ah, moj Erenë, moj Erenë!”). Më vonë, pakëz prej frike se mos e dallonin (“A s’janë gratë hidhtake me njëra-tjetrën, thashethemëse të çuditshme, sidomos po të marrin vesh se unë, shefi i tyre, shkoj me ndonjërën?”), pakëz dhe prej një plogështie që as vetë s’po e kuptonte që prej historisë së flirtit të munguar me Erenën, me një hakmarrje të pafshehtë, thuajse të shfaqshme në dritë diellit, nisi t’i hidhte grepat përtej godinës ku punonte. Në pikun e bredhjes së sikletshme, njëri prej miqve të vet i tha: “Ku je, o shefi i madh!”; Nositi buzëqeshi dhe i tha me një hidhëtì: “Çfarë shefi unë që s’kam një dashnore!”). Thuajse pa u ndjerë ai u përfshi në rrjedhë të gjuetisë së re. Në atë gjueti joshëse me sy dhe me veshë u pikëzua te Artemisa. Pak prej fjalëve deridiku ftuese të saj, së paku kështu iu duk atij, pak prej kujtimit acarues që po i sillte vazhdimisht flirti i munguar me Erenën, e ndjeu se nisi të hallakatej. S’kish ndërdyshje se ajo Artemisë ledhatake dhe plot ëmbëlsi, por dhe pakëz e haprueshme, si t’ish gatuar vetëm për të, s’do t’ish kundërshtuese dhe do të tundohej së shpejti prej tij; u kënaq tepër kur ndërmendi se ajo grua qe në shpërputhje me dy a tri gra, të cilat ai qe përpjekë t’i joshte: ajo kish ftohje me burrin e vet, ose, së paku, kështu po i dukej atij vetë, ose donte t’ish ashtusoj dhe ai t’ish më i lirë në aventurën jashtëmartesore. Kësaj radhe grepi mbërrijti aty ku duhej. Si turbull i erdhi nëpër mend dhe s’qe në gjendje ta dallonte mirë nëse po e joshte ajo, Artemisa e bukur, ndofta edhe shtirshëm, apo po e joshte ai po aq shtirshëm, apo tek e fundit, po vepronin të dy njëkohshëm si t’ishin marrë vesh në heshtje qysh me kohë? Do t’ishin të përkohshëm në dashuri apo do t’i mbushnin të plota stinët e vitit? - Do t’argëtohemi bukur, - i tha në një mesditë te Bar Rubini. Ajo u mundua ta shihte ëmblas. E ndjeu se po i binte shi për së kthjellti. - Vetëm argëtim? - e pyeti pas pak tek nginjej frymë dhe sikur nisi ta trazonte krimbi. U pendua për atë që tha dhe sa nuk foli: “Kaq pa shtyllë kurrizore qenkam?!” Si plogështas picërroi sytë të hetonte sa i përnjëmendtë qe Nositi n’ato që thoshte apo e kishte sa të shpëlante gojën siç bënin kësisoj të gjithë burrat që kërkonin aventura jashtëmartesore. - Jo vetëm kaq, - ia ktheu hijerëndë Nositi. Ajo nuk iu duk më e pakuptueshme dhe naive si në krye të herës. - Ti do jesh në mbrojtjen time, - vazhdoi ai, - njëlloj si monumentet e kulturës që mbrohen nga shteti. Befas, ajo e mblodhi veten dhe nisi ta ndiqte me veshët pipëz. - Por edhe në mbrojtjen time, - shtoi pas pak ai. - Do të plotësojmë mungesat tona: ti më jep mua atë që më mungon, unë plotësoj mungesat e tua. Hëpërhë, ne të dy do të jemi në këtë pellg marrëdhëniesh. As nuk duhet të ngutemi. Ne kemi familjet tona të shenjta dhe duhet t’i ruajmë si sytë e ballit. Befas ajo mbeti shpërqendrueshëm. Seç u lidh në fyt dhe s’mundi t’i thoshte as edhe një fjalë të vetme. Sikur iu terën fjalët dhe sytë i ranë përtokë, ndërsa veshët s’i rroknin kurgjë… Domethënë, ai kërkonte që ajo t’ish e nënshtruara e tij? Përkohësisht apo për sa herë? Dhe ai, qetë-qetë t’ia shtrydhte edhe palcën e ashtit?! Vetëtimthi e pllakosi mendimi se nuk dëshironte ta kishte si mburojë, por vetëm si shprehje të pasioneve të munguara nëse ai do të shfaqej si i tillë. Prej kësaj shtyse ajo kërkonte të shmangte atë jetëpellg, nëpër të cilën po kalonte prejsa e sa kohësh. Të mbushej sadopak, qoftë edhe përkohshëm.