Vladimir Prifti: Jeta ime mes filmit dhe teatrit e plotësuar

Izaura Ndoj

Pak ditë më parë, katër regjisorë të skenës dhe filmit shqiptar u nderuan me titullin “Mjeshtri i Madh”. Ndër këto ishte dhe regjisori me përmasa dimensionale Vladimir Prifti. Në një intervistë për “Koha Jonë”, Vladimir Prifti rrëfen fillimet në karrierën e tij në teatër, kalimin dhe sfidat që i solli regjia, si dhe projektet që ka si një regjisor 70-vjeçar. “Këto lloj çmimesh, këto lloj titujsh, këto lloj urdhrash, konsiderohen pika kulmore në jetën e njeriut. Nuk do t'i harrojmë ato vite kur kemi punuar bashkërisht dhe kur kemi unifikuar pasionet tona në adresë të një arti që mendojmë se ka lënë gjurmë”, - kështu do të shprehej Prifti. Më tej, gjatë intervistës, ai na tregon dhe projektin që pret miratimin e MTKRS për të finalizuar edhe dy pjesët e tjera të dokumentarit “Skënderbeu”. Një dokumentar që për herë të parë e sjell Skënderbeun si njeri, por dhe si figurë historike. Ndërkohë, dy seritë e fundit pritet të xhirohen në fillim të muajit qershor, që në kuadër të aktiviteteve për 100-vjetorin e Pavarësisë të mos mungojë edhe Skënderbeu i ekranizuar në katër seri dokumentari.

Z. Vladimir, jeni në pikën kulmore të karrierës suaj artistike dhe në prag të 70-vjetorit. Ndoshta vlerësimi me çmimin “Mjeshtri i Madh” ishte në kohën e duhur?

Natyrisht që çmimi është një pikë kulmore, edhe 70-vjetori është përsëri një pikë kulmore për mua. Gjithmonë njeriu në këto momente bën një proces analize të kaluarës së tij. Proces që për mua nuk ka qenë i lehtë për arsyen se fillimet e mia nisën në Teatër, pastaj konsolidohen në TV dhe më vonë në studion “AlbaFilm” dhe “Eurofilm”. Pra, janë katër institucione, në të cilat unë kam lëvizur, por të gjitha më kanë ndihmuar në prodhimin kinematografik. Në këto momente numëroj 10 filma artistikë dhe 8 ose 9 dokumentarë që përbëjnë dhe atë krijimtari ndër vite deri në këto momente e lidhur gjithmonë me filmin.

Si i kujtoni fillimet tuaja në Teatër?

Kur kujtoj ato fillimet e mia në teatër, nuk më sjellin ndonjë kënaqësi për mënyrën se si kam qenë aktor, kam luajtur, por më sjellin një kënaqësi tjetër, punën me Teatrin dhe aktorët e mëdhenj të skenës shqiptare dhe veprat me përmasa botërore që viheshin në atë kohë në skenë. Të gjithë këto faktorë e konsoliduan më tej karrierën time. Ajo dramaturgji botërore dhe kombëtare ku unë pothuajse e preka mirë. Pas punës me Pirro Manin në Teatër, menjëherë kalova në Televizion me proceset e disa lidhjeve dramaturgjike që kishte teatri me filmin televiziv, kjo më dha atë mundësinë e parë me filmin “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” dhe që sot ka mbetur me të njëjtën vlerë.

Bashkëbisedimet me trupën, me aktorët, me Ismail Kadarenë sollën një kinema me një frymë të re në televizion. Televizioni më dha mundësi të mëdha, pasi ne mundëm të merrnim dhe shfaqje teatri dhe të eksperimentonim. Pas “Gjeneralit të ushtrisë së vdekur” ndërtova një film që ndryshe mund ta cilësoj si një ndër filmat më të mirë të karrierës sime “Udha e shkronjave”. Mundësitë tashmë për të dhënë një film me përmasa të tilla në një televizion që akoma s’i kishte shkelur përmasat e filmit me skenar origjinal, me dramaturgji origjinale etj., më dhanë përsëri mundësinë që të punoja me disa autorë skenari shumë të njohur, siç ishte Beci Dado.

Krijimtaria juaj artistike ndër vite dha edhe kontributin e saj në televizion. Ka qenë e vështirë puna dhe bashkëpunimi me RTSH në atë kohë?

Të gjithë ata që u morën me filmin nuk janë më në televizion, sepse RTSH publik i sotshëm ka mangësi të madhe. Ndjek po atë rrugë të dikurshme të informacionit pa asnjë ndryshim, ku sot janë mbi 40 kanale që japin një lum informacionesh. Prezenca e informacionit në RTSh është e domosdoshme. RTSH është një institucion madhor, pavarësisht nga vështirësitë që ka, nga mënyra se si e organizon prodhimin e filmit artistik apo dokumentar, ai institucion ndodhet nën goditje të shumë artistëve. Në këto momente, RTSh ka ngecur i gjithi për të mos thënë se redaksia e filmit u prish. Po të bënim një llogari të thjeshtë, do të shikonim që ai na merr një taksë vjetore prej 1200 lekësh të reja, dhe sot llogariten 300 mijë biznese të vogla në Tiranë veç atyre të mëdha dhe me dhjetëra familje, të cilët paguajnë dritat ku merret dhe taksa e televizionit. Pra, është një shifër që mund të shkojë 22 milionë euro në vit, e megjithatë RTSH vazhdimisht thotë që nuk kam të ardhura. Nuk e di cila është arsyeja që thotë kështu, ky është televizion publik, është taksë publike dhe duke qenë e tillë ajo duhet të riorganizohet dhe nuk duhet të derdhet në arkën e shtetit dhe ta shpenzojë për gjëra të tjera.

Çfarë ndodhi me karrierën tuja pas ikjes nga RTSH?

Vazhdimësia ime ka qenë në studion “AlbaFilm”. Në momentet kur unë kam hyrë në Kinostudion “Shqipëria e Re” përfshin një periudhë të rëndësishme të karrierës sime, pasi ka të bëjë me katër filma, të cilët janë cilësuar që kanë karakteristika njerëzore në interpretim, në mënyrën e shkrimit të skenarit si; “Kush vdes në këmbë”, “Dhe vjen një ditë”, “Flutra në kabinën time” dhe “Dasma e Sakos”. Pas formimit të QKK erdhi kompania “EuroFilm”, një kompani artistike.

Dokumentari zë një pjesë të mirë të karrierës suaj artistike...?

Prodhimi i viteve të fundit fokusohet i gjithi tek filmi dokumentar, por midis tyre filmi dokumentar siç është “Skënderbeu”, “Butrinti”, dhe dhjetëra dokumentarë të tjerë, të cilat kanë përfshirë jo vetëm problemet sociale, pasi nuk janë në karakteristikat e mia, por më tepër të karakterit historik apo të njohjes së arkeologjisë, siç është “Rruga Egnatia”, “Odise Paskali” apo “Të bekuarit” e shumë dokumentarë të tjerë. Së fundi, dua të them që karriera ime që mbyllet tani, e kisha menduar gjatë këtë 70-vjetor, dhe e mira ishte që t’i paraqisja publikut diçka më serioze, pasi dhe çmimi “Mjeshtri i Madh” erdhi në kohën e vet, por “Skënderbeu” është një vepër jashtëzakonisht madhore, e cila, në fund të fundit, nuk ka përfunduar. Ministria e Kulturës dhe QKK kanë buxhete shumë të ulëta për filmat dhe nuk mundet dot të realizojë atë program që ka menduar për 100-vjetorin e Pavarësisë, prandaj me anë të shtypit dhe gazetës suaj, unë bëj thirrje që jo vetëm të realizohet i gjithë programi që është menduar për 100-vjetorin e Pavarësisë, por në radhë të parë ky film duhet të financohet me çdo kusht, sepse filmi sjell jo pak gjëra të reja, jo vetëm të trajtimit shkencor dhe historik, por dhe në trajtimin artistik. Projektet ndodhen në MTRKS dhe presin nga çasti në çast të marrin miratimin e financimit në këtë Jubile.

Një regjisor me përmasa dimensionale, si në teatër ashtu dhe në film. Si ju shikojmë mes të dyjave?

Kontributi im ka qenë shumë i vogël në teatër, por ka influencuar jashtë mase në çështjen e interpretimit. Aktorët që unë kam preferuar në film kanë qenë edhe aktorë teatri, siç ishte Sandër Prosi apo Kadri Roshi. Influencat e teatrit janë në drejtime të tjera, teatri ka një pikë shikimi, ndërsa kinemaja ka me dhjetëra pika shikimi. Ky këndvështrim i kinemasë që hyn në një imazh apo vizion tjetër është pjesë përbërëse.

Me një galeri filmash dhe dokumentarësh keni ndonjë peng të parealizuar deri në këtë momente?

Nuk ka regjisor që mos të ketë ndonjë projekt të parealizuar. Deri tani vonë kam pasur një komedi të mrekullueshme “Një hap nga parajsa”, por vështirësitë e mëdha ekonomike që ka QKK gjithmonë e sheh komedinë jashtë natyrës së vet. Ndoshta do ta gjejë mundësinë që ta realizojë në vazhdim, por në këto momente ndjehem i plotësuar artistikisht.